بسیاری از ما ایرانی‌ها شیراز را با تخت جمشید، باغ ارم، حافظیه، باغ دلگشا و نقش رستم می‌شناسیم ولی بناهای قدیمی زیادی مثل باغ تخت شیراز وجود دارد که ممکن است خیلی از ما از آن بی‌خبر باشیم. این باغ زیبا به باغ قراچه معروف است که یکی از باغ‌های سبک ایرانی به‌حساب می‌آید. باغ قراچه با چشم‌اندازی زیبا بخشی از تاریخ شیراز را در دل خود دارد. سایت رزرو آنلاین هتل رهی نو با بررسی کامل باغ تخت، داستان‌های از این هنر زیبا بیان می‌کند تا در سفر به شیراز به‌عنوان مقصدی نو با اطلاعاتی کامل از آن بازدید کنید.
این شهر پر از باغ‌های ایرانی است که هرکدام شامل باغ و عمارتی با معماری باستانی و سنتی کشور می‌شوند. باغ جهان‌نما، باغ نارنجستان قوام، باغ عفیف‌آباد، باغ جنت و باغ هفت‌تنان ازجمله باغ‌های این شهر تاریخی به‌حساب می‌آیند. باغ قراچه به‌عنوان نقطه تلاقی فرهنگ و هنر ایرانی شاهکاری زیبا از معماری سنتی شما را به گشت‌وگذار در تاریخ دعوت می‌کند.
معرفی باغ تخت شیراز
در میان باغ‌های سرسبز شیراز، باغی با قدمتی هزارساله قرار دارد که گواه تاریخ پرفرازونشیب این شهر است. این باغ، «تخت قراچه» نام دارد و در سال‌های پایانی قرن پنجم، توسط «اتابک قراچه» ساخته شد. در ابتدا، باغ تخت قراچه، محلی برای تفریح و سرگرمی بزرگان و صاحب‌منصبان آن زمان بود. در این باغ، جشن‌ها و مراسم‌های مختلفی برگزار می‌شد و مردم از سراسر شهر برای تماشای آن‌ها به باغ می‌آمدند.
اما در سال‌های بعد، باغ تخت قراچه، شاهد حوادث تلخی بود. در سال‌های حکومت تیموریان، این باغ توسط تیمور لنگ به آتش کشیده شد. این آتش‌سوزی، خسارات زیادی به باغ وارد کرد و بسیاری از درختان و بناهای آن از بین رفت.
پس‌ازآن، باغ تخت قراچه، دورانی طولانی از فراموشی را سپری کرد. تا اینکه در دوره قاجار، این باغ موردبازسازی قرار گرفت و دوباره به شکوه و زیبایی سابق خود بازگشت. در این دوره، عمارت جدیدی در این باغ ساخته شد که «تخت قاجار» نام گرفت.
باغ تخت قراچه، امروزه یکی از جاذبه‌های گردشگری مهم شهر شیراز است. این باغ، با معماری و تزئینات زیبای خود، یادگاری از تاریخ و فرهنگ ایران است. البته، امروز، باغ تخت شیراز، دیگر آن شکوه و استواری سابق را ندارد. رنگ غبار و ویرانی بر درودیوارهای آن نشسته است و بسیاری از بناهای آن، در حال تخریب هستند.
باغ تخت شیراز کجاست؟
باغ تخت، یکی از جاذبه‌های گردشگری مهم این شهر، در محله فلکه گاز شیراز و در خیابان آزادی قرار دارد. این باغ، از شمال به بلوار جمهوری، از جنوب به بلوار آزادی، از سمت شرق به خیابان جدید قرآن و از غرب به فلکه گاز محدود می‌شود. امروزه، این باغ، بخشی از یک مجموعه نظامی به نام مرکز علوم و فنون مکانیزه نزاجا (مرکز آموزش پیاده) به‌حساب می‌آید. این مجموعه، در زمینی به مساحت حدود 200 هکتار، در دامنه کوه بابا کوهی قرار دارد.
تاریخچه باغ تخت شیراز
تاریخ این باغ زیبا علاوه بر سال ساخت آن طبق دستور اتابک قراچه، دوره‌های مختلفی را گذرانده که هرکدام به‌نوبه خود می‌تواند جذاب باشد.
باغ تخت در عصر تیموری
این باغ در قرن نهم، آن‌قدر آباد و پررونق بود که تیمور گورکانی در سفر خود به شیراز در اطراف این باغ اقامت کرد. زیبایی‌ها و چشم‌انداز این باغ چنان تأثیری روی او گذاشت که در سمرقند با الهام از باغ تخت کاخی باشکوه بنا کرد. این داستان توسط کمال‌الدین بهزاد، نقاش نامدار ایرانی، در قرن نهم و دهم هجری ترسیم شد. او که در دربار پادشاهان تیموری و صفوی کار می‌کرد اثری ماندگار از یک استخر کوچک دارد. این استخر در میان باغی سرسبز قرارگرفته و در اطراف آن درختان و گل‌های فراوانی دیده می‌شود. در مرکز استخر، یک ماهی بزرگ در حال شنا قرار دارد.
برخی از کارشناسان معتقدند که این تصویر، بازمانده‌ای از یک داستان قدیمی است. آن‌ها بر این باورند که درگذشته، استخری بزرگ در این مکان وجود داشته است. همچنین احتمال می‌دهند که در میان این استخر، عمارت زیبایی قرار داشته که امروزه از آن اثری باقی نمانده است.
باغ تخت در عهد صفوی
تاورنیه، جهانگرد فرانسوی، در سفر خود به شیراز در دوره صفوی، از تخت قراچه دیدن کرد. او در سفرنامه خود، از این باغ به‌عنوان «باغ فردوس» یادکرد. اما شواهد و توصیفات موجود نشان می‌دهد که تاورنیه در ذکر نام باغ دچار اشتباه شده و باغی که او دیده، درواقع تخت قراچه است.
تصویری از تخت قراچه این باغی قدیمی در شیراز، به‌دست‌آمده که به شیوه آب و مرکب کشیده شده است. این تصویر، باغ را در اواخر دوره صفوی یا اوایل دوره افشار نمایش می‌دهد. در این تصویر، عمارتی باشکوه به چشم می‌خورد که بر دامنه کوهی استوار است. این عمارت، ایوان‌های بلند و ستون‌های سر به فلک کشیده دارد. در پای عمارت، استخری وسیع قرار دارد که در آن، فواره‌هایی به رقص درآمده‌اند.
این تصویر، نشان می‌دهد که تخت قراچه در آن زمان، باغی زیبا و باشکوه به همراه عمارت‌های مجلل، استخرهای بزرگ و فواره‌های زیبا بوده است.
باغ تخت در دوره قاجار
این باغ، درگذشته، شیب زیادی داشت که با ایجاد هفت کرت، این شیب مهار شد. عمق این کرت‌ها با هم متفاوت بود. در برخی از کرت‌ها، درختان مرکبات کاشته شده بود که با سایه‌سار خود، فضای باغ را خنک و دلپذیر می‌کردند. در دو سوی برخی از کرت‌ها، میله‌هایی مزین به کاشی‌کاری قرار داشت که زیبایی باغ را دوچندان می‌کردند. همچنین دو رشته پله در هر سوی کرت قرار داشت که امکان دسترسی به کرت‌های مختلف را فراهم می‌کرد. در بعضی از آن‌ها هم حوض‌هایی احداث‌شده بود که با رقص فواره‌های خود، فضا را دل‌پذیرتر می‌کردند.
این باغ، درگذشته، دارای دو برج یا کلاه‌فرنگی بود که روبه‌روی هم در دو سوی بخش میانی باغ قرار داشتند. این برج‌ها، فضای باغ را منحصر‌به‌فرد می‌کردند. عمارت اصلی باغ بر یک سکوی بلند قرار داشت. این عمارت دوطبقه، دارای ایوان بزرگی بود که با زینتی از گوشواره و ارسی منظره‌ای بی‌نظیر از باغ را به نمایش می‌گذاشت.
باغ خلوت نام باغ کوچکی بود که در پشت این عمارت قرار داشت. این باغ دلپذیر پر از درختان مرکب بود و حوضی زیبا در دل خود داشت که حسی دل‌نشین ایجاد می‌کرد. در ضلع غربی این باغ نیز حمامی باشکوه قرار داشت. این حمام، با کاشی‌کاری‌های زیبای خود، جلوه‌ای خاص به باغ می‌بخشید.
باغ تخت در دوره پهلوی
دوران پهلوی گویای حکایت دورانی تلخ برای این باغ است. در تصاویر به‌جامانده می‌توان دید که استخر باغ کاملاً خشک‌شده و در ضلع شرقی عمارت تغییراتی رخ‌داده است. کرت‌های خشک و فرسوده و نبودن درختان سرسبز مرکبات نشان بی‌توجهی و غفلت از این باغ تاریخی را نشان می‌دهد. در همین دوران بود که نام تخت قاجار به باغ تخت تغییر پیدا کرد. باغ تخت، شاهدی بر فراموشی است. فراموشی‌ای که باعث شد یکی از زیباترین باغ‌های ایران، به ویرانه‌ای تبدیل شود.
باغ تخت در عصر حاضر
آبان ماه سال 1352 باغ تخت در فهرست آثار ملی ایران با شماره 931 ثبت گردید. امروزه بخشی از باغ تبدیل به منطقه نظامی شده است. قسمت‌هایی از حمام و بعضی آثار باقی مانده که به‌سختی می‌توان بین آن‌ها ارتباطی پیدا کرد.
معماری باغ تخت
این مجموعه زیبا از باغ‌های بزرگی چون باغ استخر، باغ مطبق و باغ خلوت تشکیل‌شده که بوستان‌های ایرانی را به یاد می‌آورد. این باغ در دامنه بابا کوهی قرار دارد که سه بخش جنوبی (باغ پایین)، بخش میانی (سکوها و طبقات) و بخش شمالی (عمارت روی تپه) را در خود جای می‌دهد.
باغ تخت چون باغ ارم یک مسیر اصلی برای عبور دارد که در امتداد طولی باغ به‌صورت موازی با آن پیش می‌رود. محور طولی باغ، از خیابان میانی باغ پایین آغاز می‌شود و با آب‌نماها، جوی آب میانی، ورودی‌ها و عمارت بر فراز تپه ادامه می‌یابد.
سکوی اول باغ، با دو عمارت زیبا در طرفین آب‌نما یا دریاچه بزرگ میانی، آغاز می‌شود. باغ تخت، باغی مطبق که بخش میانی آن به‌جز بخش جنوبی که نسبتاً مسطح است، هفت سکوی مطبق را در خود دارد. بخش شمالی و انتهایی آن، بر روی تپه‌های طبیعی و در ارتفاعی بالاتر از بخش میانی باغ قرار دارد. اختلاف ارتفاع این بخش با بخش جنوبی باغ، حدود ۲۰ متری می‌شود.
باغ قراچه، دو ورودی اصلی دارد. ورودی اول در ضلع جنوب غربی باغ و در امتداد محور طولی باغ قرار دارد. ورودی دوم در سمت دیگر محور طولی باغ و در نزدیکی عمارت روی تپه قرار دارد. باغ تخت، حداقل سه عمارت داشته است. عمارت اصلی، در انتهای محور طولی باغ و بر فراز تپه قرار گرفته است. این عمارت، بنایی با حیاط میانی بوده است. دو عمارت میانی نیز در طرفین سکوی اول و عریض بخش میانی باغ قرار داشته‌اند.
عمارت‌های میانی، با قرارگیری در سکوی اول باغ، از چشم‌اندازی وسیع و بی‌نظیر برخوردارند. این عمارت‌ها، هم به سطوح مطبق میانی باغ و یکدیگر نظر می‌افکنند و هم به بخش پایین و بالای باغ. این ویژگی، باغ تخت را به یکی از منحصربه‌فردترین باغ‌های ایران تبدیل کرده است.
بخش جنوبی عمارت اصلی باغ تخت، مانند یک پلکان بزرگ، از پایین به بالا امتدادیافته است. قسمت میانی این پلکان، دوطبقه ارتفاع دارد و در وسط آن، ایوانی باشکوه قرارگرفته است. این ایوان، چشم‌اندازی بی‌نظیر به باغ و اطراف آن ارائه می‌دهد.
علاوه بر عمارت اصلی، سکوهای مطبق میانی باغ تخت به حیاط پایین باغ، آب‌نمای وسیع (دریاچه) و دشت شیراز مشرف هستند. تماشای باغ را از پایین به بالا درختان پلکانی سبزرنگ را همچون باغ‌های معلق نشان می‌دهد. از طرفی انعکاس تصاویر سکوها عمارت در دریاچه پایین باغ شکوه و بزرگی باغ را بیشتر جلوه می‌دهد.
هتل‌های نزدیک به باغ تخت شیراز
باغ تخت به‌عنوان میراث تاریخی شیراز این روزها مورد کم‌توجهی قرارگرفته است و حتماً قبل از تصمیم برای بازدید آن مطمئن شوید این امکان وجود دارد یا خیر. بااین‌وجود جاذبه‌های گردشگری اطراف باغ قراچه ازجمله آرامگاه بابا کوهی، باغ ارم، باغ دلگشا، سعدیه، ارگ کریم‌خان زند و سایر مناطق دیدنی شیراز موجب می‌شوند که محل اقامتی در این شهر برای خود دست‌وپا کنید. هتل پارسیان شیراز به‌عنوان یکی از بهترین هتل‌های شیراز در سال 1371 شروع به فعالیت کرد که در سال 1396 به‌منظور افزایش سطح کیفی خدمات موردبازسازی قرار گرفت.
این هتل سه ستاره در چهارراه زند، خیابان رودکی قرار دارد که در 5 طبقه و 62 اتاق به مهمانان خود خدمات ارائه می‌دهد. این هتل مقرون‌به‌صرفه با امکانات مناسب و دسترسی آسان یکی از هتل‌های محبوب شیراز به‌حساب می‌آید.
هتل پارسیان امکانات کاملی چون کافی‌شاپ، سیستم تهویه مطبوع، لاندری، رستوران، فروشگاه، اتاق چمدان، خدمات تور، اینترنت، پارکینگ، صندوق امانات و غیره دارد.
اتاق‌های یک‌تخته، دوتخته دابل، دوتخته توئین و رویال سوئیت چهارنفره هتل امکاناتی نظیر یخچال، تلویزیون، حمام، چای‌ساز، تلفن، صبحانه رایگان، وسایل بهداشتی، سیستم گرمایشی و سرمایشی و غیره را برای رفاه مهمانان خود فراهم می‌کند.
شما می‌توانید در رستوران هتل پارسیان انواع غذاهای ایرانی باکیفیت را میل کنید. همچنین در کافه هتل با انواع نوشیدنی‌های گرم و سرد از خود پذیرایی کنید. درنهایت می‌توان گفت چه از باغ تخت دیدن کنید چه دیدن نکنید، شهر شیراز پر از فرصت‌های زیبا است که نباید از آن‌ها غافل شد. این شهر بزرگ آثار تاریخی و طبیعتی زیبا دارد که هرکسی را مجذوب خود می‌کند.
کلام پایانی
باغ تخت شیراز داستان‌هایی از دل تاریخ و فرهنگ گذشتگان ایران دارد که عظمت تمدن این سرزمین را نشان می‌دهد. این باغ ایرانی به‌عنوان گنجینه‌ای از هنر این روزها مورد کم‌لطفی قرارگرفته است. باغی که قرن‌ها حوادث و اتفاق‌های گوناگونی را پشت سر گذاشته و اکنون ویرانه‌ای از آن به‌جای مانده است. باغی که شکوه و عظمتش تیمور گورکانی را مجذوب خود کرد.
سؤالات متداول در مورد باغ تخت شیراز
باغ تخت در شیراز چه کاربری داشته است؟
باغ تخت شیراز، درگذشته، محل برگزاری جشن‌ها و مراسمات مختلف بوده است. همچنین، از این باغ به‌عنوان محلی برای تفریح و استراحت شاهان و درباریان استفاده می‌شد.
نام دیگر باغ تخت چیست؟
نام دیگر این باغ زیبای شیرازی باغ قراچه است که در قرن پنج به دستور اتابک قراچه ساخته شد.
آیا امکان بازدید از باغ وجود دارد؟
در حال حاضر باغ تخت شیراز در تصرف نیروهای نظامی است و به‌عنوان مرکز علوم و فنون مکانیزه نزاجا (مرکز آموزش پیاده) فعالیت دارد. به همین دلیل امکان بازدید عمومی از این مکان وجود ندارد.
خدمات رایگان هتل پارسیان شیراز چیست؟
سرویس خواب، تلویزیون، یخچال، صبحانه، چای‌ساز، شبکه پخش فیلم، آب رایگان، کمد لباس، مبلمان، پاور سوئیچ، مینی بار با هزینه، اینترنت بی‌سیم رایگان، تلفن در اتاق، سیستم تهویه مطبوع هوا، حمام، لوازم بهداشتی، سرویس بهداشتی فرنگی.
