کمتر گردشگری را میبینید که به شیراز برود و زیارت بارگاه ملوکی شاه چراغ، محل دفن حضرت سید احمد موسی برادر امام رضا (ع) را در برنامه خود نگنجاند. اما چرا مرقد شاه چراغ ویژگیهای منحصربهفردی دارد که نمیتوان از بازدید آن غافل شد؟
آشنایی با شاه چراغ
این آرامگاه بسیار باشکوه و دیدنی یکی از بناهای بسیار زیبای شهر شیراز به شمار میآید که در دورههای مختلفی تکمیل شده است. مغولها در دوره ایلخانیان ساکن ایران بودند و ابو اسحاق دستور ساخت بخشهایی از این مکان مانند مسجد، مدرسه و بازار را داد. در این مکان مقبرههای زیادی وجود دارد که اکثر آنها تاکنون باقی ماندهاند.
در زمان حکومت شاه اسماعیل صفوی زلزله سال 997 هجری قمری آسیبها و صدمات زیادی به این مکان زد. در همین دوره صفویه گنبد و بخشهایی از آرامگاه مورد بازسازی قرار گرفت و مهارت زیادی در ساخت آن بکار برده شد.
نادر شاه نیز بعد از پیروزی در جنگ بر افغانها اقداماتی برای تعمیر و بازسازی شاه چراغ شیراز انجام داد. او عهد کرده بود که بعد از جنگ حرم شاه چراغ را تعمیر کند و توسعه دهد و به عهد خود عمل کرد. در همین دوره افشار قندیلهایی نیز بر روی بنا نصب شد.
در زمان حکومت قاجار نیز تغییراتی بر روی بنا انجام شد. بدنه و کف تعمیر شدند و آینهکاری، ضریحسازی انجام و دربهای حرم نیز نصب گردید. در سال 1344 موزهای در آستان مقدس شکل گرفت که آثار و اشیای موجود در آن شامل نسخ خطی و اسناد و مدارک مربوط به آستان مقدس بودند. در این مجموعه فرهنگی بیش از 4 هزار سنگ تاریخی و فرهنگی وجود دارد که علاقمندان به بازدید از آنها میتوانند با مراجعه به این قسمت از آنها بازدید کنند.
شاه چراغ حرم کیست؟
شاه چراغ مسجد یا آرامگاهی است که برادر امام رضا (ع) در آن دفن شده است. میر سید احمد موسی (فرزند موسی کاظم (ع)) برادر امام رضا (ع) برای دیدار برادرش راهی شهر مشهد شد که توسط مامورین مامون در راه سفر خود به شهادت رسید.
امام رضا (ع) از مدینه به خراسان برای انجام حکومت تحمیلی سفر کرد و ساکن این شهر شد. در آن زمان طوس و خراسان پایتخت حکومت بودند. خانواده امام نیز برای دیدن او به ایران سفر کرده و هر کدام سرنوشت متفاوتی در این مسیر پیدا میکنند. احمد بن موسی نیز برای دیدار برادر خود راهی شهر مشهد شد. مامورین دولتی که از این موضوع مطلع شدند، این خبر را به مامون اطلاع دادند. مامون دستور داد تا وی را در مسیر بکشند و اجازه ندهند او به خراسان برسد.
احمد بن موسی ابتدا بازگردانده شد و سپس از طریق راه شیراز راهی خراسان شد، اما قتلغ خان با 40 هزار سرباز در منطقه خان زنیان مستقر شد و از قافله خواست به مدینه بازگردند و مسیر خود را ادامه ندهد. احمد دلیل سفر خود را دیدار برادر خود بیان کرد و جنگی بیان قافلیه و سپاه درگرفت. در نتیجه این جنگ احمد بن موسی به شهادت رسید و در مکانی نامعلوم در شیراز دفن شد.
البته بهتر است بدانید که در کنار آرامگاه احمد بن موسی، آرامگاه برادر ایشان محمد بن موسی نیز در این مکان قرار دارد.