یکی دیگر از جاهای دیدنی شیراز تخت جمشید است که نمادی از شکوه و عظمت در ایران باستان به شمار میرود. حتی میتوان بناهای باقی مانده در آن را جزوی از از مهم‌ترین اسناد تاریخ تمدن در جهان دانست. تخت جمشید یادگار پادشاهان هخامنشی از ۲۵۰۰ سال پیش در ایران است. با توجه به اینکه بخش قابل توجهی از شرق جهان را شامل می‌شد می توان به عظمت امپراتوری هخامنشیان در ایران باستان پی برد.
تنها قدمت تاریخی این شهر نیست که تخت جمشید مورد توجه جهانیان قرار گرفته است بلکه باستان‌شناسان با مطالعه دقیق کتیبه‌ها و آثار بجا مانده از این منطقه، به پیشرفتگی تمدن در ایران باستان پی برده‌اند. اگر شما به آشنایی با تمدن کهن علاقه مند هستید یا می‌خواهید در مورد تخت جمشید اطلاعات بیشتری کسب کنید در این مقاله از سایت رزرو آنلاین هتل رهی نو با ما همراه باشید.
معرفی تخت جمشید
تخت جمشید (ارگ پارسه) یکی از شهرهای باستانی ایران است که پایتخت باشکوه ایرانیان در زمان پادشاهان هخامنشی بوده است. گردشگران خارجی تخت جمشید را به نام «پرسپولیس» می‌شناسند که به معنی شهر پارسیان است و شبیه به نامی است که در گذشته یونانیان بر تخت جمشید نهاده بودند. یونانیان به تخت جمشید، «پرسه پلیس» یعنی شهر پارسیان می‌گفتند. «تخت» به معنی پایتخت و سکوی بزرگ کاخ است و «جمشید» نماد شهریاری و برپاکننده آیین جشن نوروز است. بنابراین تخت جمشید به معنی پایتخت باشکوهی است که شاهی مقتدر در آن پادشاهی می‌کند.
با این حال، جالب است بدانید که نام اصلی این بنای تاریخی «پارسه» است و پس از حمله اسکندر و اعراب به ایران، مردمی که از کنار خرابه‌های این بنا گذر می‌کردند، تصاویر حکاکی شده تخت شاهی را می‌دیدند که روی دست مردم بلند شده است و گمان می‌کردند این تصویر همان اورنگ (تخت) جمشید است که فردوسی نیز از آن یاد کرده است و از قدیم، مشهور بوده است. به همین خاطر، این بنا میان عوام به «تخت جمشید» معروف شد و نام اصلی آن در کتیبه‌های به خط میخی نگاشته‌شده این بنا «پارسه» است.
تاریخچه ارگ پارسه
زمان ساخت بناهای تخت جمشید به سال ۵۱۸ پیش از میلاد یعنی حدود بیش از ۲۵۰۰ سال پیش باز می‌گردد. سومین پادشاه هخامنشیان داریوش اول، دستور ساخت کاخی عظیم در کوه‌های اطراف مرودشت داد. ولی مراحل ساخت عمارت‌ها و مجسمه‌های تخت جمشید زمان زیادی میبرد و حتی در دوره پادشاهان بعدی هم ادامه داشت. هرکدام از کاخ‌های تخت جمشید در زمان یکی از پادشاهان هخامنشی ساخته شده است. امروزه شکوه و عظمت این بنا طراحان و مهندسان جدید را انگشت به دهان نگه میدارد.
با توجه به کتیبه‌های باقی مانده از هخامنشیان در مکان‌های مختلف، میتوان هدف داریوش از ساخت این بنا را به جا گذاشتن نمادی از ایران باستان پیشرفته دانست. برای ساخت این بنا ها و کاخ ها کارگران چندین سال مشغول کندن کوه‌ها و هموار سازی سطوح بودند. از مهم ترین ماده های استفاده شده در این بنا میتوان به انواع سنگ ها با مقاومت های مختلف اشاره کرد.
تراشیدن سنگ‌ها در قطعات بزرگ و حمل آن‌ها به ارتفاع از قابل توجه‌ترین بخش‌های ساخت کاخ‌ها است که توجه مهندسان، معماران و طراحان امروزی را به خود جلب می‌کند. ساخت و تکمیل کاخ‌های تخت جمشید تا اواخر حکومت هخامنشیان همچنان ادامه داشت؛ ولی بخش های زیادی از اینا بنا در زمان داریوش اول، خشایارشاه و اردشیر اول ساخته شده است.
کاخ‌های با عظمت تخت جمشید در سال‌ها طولانی محل سکونت پادشاهان هخامنشی بود و امروزه ماندگارترین اسناد تاریخی ایران باستان به شمار می‌روند. انتخاب کوه‌های اطراف مرودشت با توجه به موقعیت مکانی کوه نسبت به طلوع و غروب خورشید، جلگه‌های سرسبز در محیط اطراف آن و قرار گرفتن این منطقه در مسیر راه شاهی، توسط داریوش اول انجام شده و بسیار هوشمندانه بوده است.
به‌دلیل آسیب‌های زیادی که به بناهای تخت جمشید وارد شده بود در سال‌های اخیر بارها این محوطه را بازسازی کردند. طی عملیات بازسازی تخت جمشید در سال ۱۳۰۹ که زیر نظر گروه باستان‌شناسی آمریکایی قرار داشت، هنگام خاک‌برداری، کتیبه خشایارشاه کشف شد و به این ترتیب توانستند کاخ ملکه خشایارشاه را شناسایی کنند.
بعد از گذشت چند سال، در سال ۱۳۱۴ کار بازسازی بخشی از کتیبه‌ها و استحکام بنای کاخ‌ها و ستون‌های کاخ آپادانا توسط گروهی آلمانی انجام شد. این روند بازسازی تا سال ۱۳۱۹ ادامه پیدا کرد که منجر به کشف سیاری از آثار و کتیبه‌ها از این منطقه شد.
در موزه تخت جمشید بخش زیادی از این آثار قرار دارند و تعدادی از این آثار کشف شده در موزه ملی ایران نگهداری می‌شود؛ ولی متاسفانه آثار زیادی از کشور خارج شده‌اندو در موزه‌ها و کتابخانه‌های اروپا و آمریکا قرار گرفته‌اند.
در سال‌های اخیر راهکار هایی برای حفاظت بیشتر از محوطه تخت جمشید و آثار باستانی موجود در آن اندیشیده‌اند و بازسازی بخش‌های مختلف آن همچنان ادامه دارد.
قدمت بنای تخت جمشید
تخت جمشید حدود ۵۰۰ سال قبل از میلاد ساخته شد و ۲۰۰ سال بعد، به آتش کشیده شد و از بین رفت. بنای تخت جمشید به طور کامل از سنگ تهیه شده است و آنچه امروز به نام تخت جمشید شناخته می‌شود، سنگ‌هایی است که از این آتش‌سوزی به جا مانده است و به بخش‌های مختلف این پایتخت باستانی مربوط می‌شود.
تخت جمشید یکی از مکان های دیدنی شیراز است و سرنوشت پرفراز و نشیبی داشته است. بنای تاریخی تخت جمشید به دست داریوش بزرگ، پسرش خشایارشاه و نوه‌اش اردشیر اول ساخته شد و نماد قدرت امپراتوری هخامنشی بود.
در ساختن بنای تخت جمشید از کارگران ایرانی، مصری، عیلامی، یونانی، بابلی و آشوری استفاده شده است که رعیت دولت هخامنشیان بوده‌اند و بابت این کار مزد دریافت می‌کرده‌اند. هخامنشیان اقامتگاه‌های متعددی داشتند که به صورت فصلی در آن‌ها سکنی می‌گزیدند؛ تخت جمشید اقامتگاه بهاری هخامنشیان بود و کاخ‌های هگمتانه و شوش، اقامتگاه‌های زمستانی هخامنشیان بودند. در تخت جمشید، جشن‌های نوروزی با شکوه بی‌نظیری برگزار می‌شد و از سراسر سرزمین‌های تحت سلطه هخامنشیان، برای احترام به پادشاهان، کاروان‌ها و فرستاده‌های سایر امپراتوری‌ها، حاضر می‌شدند.
نقوش تخت جمشید
کارگران، معماران و هنرمندان زیادی در ساخت کاخ‌ها و زیباسازی آن نقش داشته‌اند. حکاکی نقوش روی سنگ‌ها و سرستون‌ها از برجسته‌ترین آثار دیدنی تخت جمشید است. یکی از نقوش پرتکرار در تخت جمشید، گل نیلوفر است که نماد شاهان هخامنشی است و در یکی از نقش‌ها، خشایارشا با عصای شاهی در دست راست و گل نیلوفر آبی در دست چپ، د رمجلس بار عام شاهی نشسته است و ولیعهد در کنار او نیلوفر آبی را در دست چپ خود گرفته است و دست راستش را به حالت احترام بالا نگه داشته است.
معماری تخت جمشید
زیربنای تخت جمشید ۱۲۵ هزار متر مربع است. ورودی تخت جمشید، سکو و دو پلکان است که به صورت موازی روبروی یکدیگر قرار گرفته‌اند. هر پلکان ۱۱۱ پله پهن و کوتاه دارد تا بازدیدکنندگان باوقار و به آرامی وارد بنا شوند و گاه‌های خود را شمرده بردارند. در بالای پلکان‌های ورودی، دروازه ملل قرار دارد که به نام «دروازه خشایارشا» و «دروازه بزرگ» نیز مشهور است. دروازه ملل تخت جمشید ده متر ارتفاع دارد و پس از عبور از این دروازه، محوطه کاخ‌های تخت جمشید شروع می‌شود.
کاخ‌ها و بناهای تخت جمشید
در تخت جمشید ۸ کاخ وجود دارد. کاخ «آپادانا»ی تخت جمشید به فرمان داریوش بنا شده است و مخصوص پذیرایی از مهمانان در جشن نوروز بوده است. این کاخ از طریق پلکانی در قسمت جنوب غربی، به کاخ «تچر» یا «آینه» وصل می‌شود. از کاخ اپادنا در تخت جمشید، تنها ۱۴ ستون باقی مانده است. کاخ تچر به معنی خانه زمستانی است که به فرمان داریوش بنا شده است و اقامتگاه اختصاصی او بوده است. کاخ تچر یک موزه خط است و کتیبه‌های بسیاری در آن وجود دارد.
کاخ «هدیش» مخصوص خشایارشا بوده است و به نام همسر دوم دو اسم‌گذاری شده است. این کاخ در مرتفع‌ترین صفه تخت جمشید واقع شده است و به وسیله دو پلکان به کاخ ملکه ارتباط پیدا می‌کند. مورخان حس می‌زنند که آتش‌سوزی بزرگ تخت جمشید از این کاخ شروع شده باشد.
کاخ «ملکه» از دیگر کاخ‌های تخت جمشید است که در نزدیکی کاخ هدیش قرار دارد. کاخ «سه‌در»، «اچ»، «صدستون» و «شورا» نیز از دیگر کاخ‌های تخت جمشید هستند که هرکدام استفاده مخصوص به خود را برای پذیرایی از مهمانان، شورا و جلسات داشته‌اند.
یکی از بزرگ‌ترین بناهای تخت جمشید، ساختمان خزانه شاهنشاهی است که یک تالار ۹۹ ستونی، یک تالار صدستونی، تعدادی سالن، اتاق و دو حیاط خلوت دارد. به عقیده مورخان، ساختمان خزانه مهم‌ترین بنای تخت جمشید بوده است که اشیای قیمتی را در ان نگه می‌داشته‌اند، حتی الواح گلی مربوط به دستمزد کارگران و کتیبه معروف خشایارشا در این ساختمان بوده است. طبق یافته‌های مورخان، پس از به آتش کشیدن تخت جمشید، اسکندر تمام خزانه را منتقل کرده است.
موزه تخت جمشید
راه رفتن در تخت جمشید مانند قدم زدن در یک موزه بسیار بزرگ است، سرستون‌ها، مجسمه‌های سنگی، همه و همه اشیاء قیمتی این شهر باستانی هستند اما موزه اصلی تخت جمشید در یکی از کهن‌ترین کاخ‌های تخت جمشید برپا شده است که شامل ایوان، دو نگارخانه و یک تالار می‌شود.
قطعاتی از پرده سوخته تخت جمشید، گل‌میخ های زرین، مهره‌های دوره هخامنشی به رنگ زرد، سیاه، قهوه‌ای روشن و قهوه‌ای تیره از دیدنی‌های جالب موزه تخت جمشید هستند. ظروف سنگی با تزئینات خاص و در اندازه‌های گوناگون، از دیگر اشیاء قیمتی موزه هستند ک هبا توضیحات درباره قدمت، نوع استفاده و محل کشف، در ویترین‌ها قرار دارند. کتیبه‌ها و الواح سنگی، بخشی دیگری از دیدنی‌های سرگرم‌کننده موزه تخت جمشید است.
موقعیت مکانی تخت جمشید کجاست
تخت جمشید یکی از پربازدیدترین مناطق گردشگری ایران است که در میراث جهانی یونسکو نیز ثبت گردید است و بازدیدکنندگانی از سراسر دنیا دارد. تخت جمشید در استان فارس، نزدیکی شهر شیراز قرار دارد و در کنار نقش رستم و پاسارگاد واقع شده است و با کرایه تاکسی، می‌توانید در سفر به شهر شیراز، به تخت جمشید نیز سر بزنید. برای بازدید از تخت جمشید، یک روز زمان نیاز است.
کلام پایانی
تخت جمشید نمادی از شکوه و عظمت در ایران باستان و منطقه تخت جمشید و بناهای باقی مانده در آن از مهم‌ترین اسناد تاریخ تمدن در جهان به شمار میرود. دانشمندان و باستان‌شناسان برجسته‌ای از سراسر جهان برای بازدید از تخت جمشید به ایران سفر کرده‌اند. موزه تخت جمشید شیراز فقط نشان دهنده بخشی از عظمت ایران باستان است. در صورتی که به شیراز سفر کردید و به دنبال هتل‌های نزدیک این مکان تاریخی- گردشگری هستید، لیست هتل‌های زیر را به خاطر بسپارید.
هتل زندیه شیراز: فاصله این هتل تا تخت جمشید 55 دقیقه است.
هتل بزرگ شیراز: فاصله این هتل تا تخت جمشید 40دقیقه است.
هتل الیزه شیراز : فاصله این هتل تا تخت جمشید 46 دقیقه است.
هتل هما شیراز: فاصله این هتل تا تخت جمشید 43 دقیقه است.
سوالات متداول در مورد تخت جمشید
تخت جمشید کجاست؟
تخت جمشید در ۱۱ کیلومتری شمال شرقی شهر مرودشت و ۷۰ کیلومتری شمال شرقی شیراز در استان فارس قرار دارد.
تخت جمشید به دستور چه کسی ساخته شد؟
به دستور داریوش اول ساخته شد.
ساخت تخت جمشید چه مدت طول کشید؟
ساخت کاخ‌ها و ساختمان‌های مجموعه تخت جمشید از زمان حکومت داریوش اول آغاز شد و تا پایان دوران حکومت هخامنشیان ادامه داشت.
