شهر شیراز یکی از مراکز بسیار مهم گردشگری کشور محسوب می‌شود و سالانه پذیرای مهمانان داخلی و خارجی بسیار زیادی است. جاهای دیدنی شیراز بسیار فراوان هستند، از جمله خانه‌های تاریخی بسیار مشهور، مساجد قدیمی، مدارس و آثار تاریخی ارزشمند فراوان که جایگاه بسیار خوبی برای تفکر، تفریح و گشت و گذار هستند. یکی از این مکان‌ها آرامگاه عبدالله خفیف شیرازی است که به «شیخ الاسلام»، «شیخ المشایح» و «شیخ کبیر» شهرت داشته و زندگی خود را در قرن سوم و چهارم هجری گذراند. او بیانگذار سلسله خفیفیه بوده و کمتر کسی است که او را نشناسد و با سرگذشت زندگی او در شیراز آشنا نباشد.
محمد بن خفیف شیرازی که بود؟
ابو محمد بن خفیف بن اسکفسار شیرازی یکی از علمای بسیار مشهور شهر شیراز است که در همین شهر متولد شده است. در کتب اسلامی تاریخ دقیقی از زمان تولد شیخ وجود ندارد، اما گفته می‌شود که وی در بین سال‌های 260 تا 269 هجری قمری به دنیا آمده است. بهتر است بدانید که خفیفیه یکی از فرقه‌های صوفیه است و شیخ موسس این سلسله بسیار مشهور است. در منابع تاریخی مشاهده می‌شود که دلیل اصلی آمدن شیخ به این مسیر تاثیرات بسیار زیاد مادر زاهد و پارسای او است و باید گفت که او به طور تمام و کمال به اصول شریعت پایبند بوده است.
در زمان زندگی شیخ علمای بسیار زیادی زندگی می‌کردند که شیخ با همه آنها در ارتباط بوده و در میان آنها جایگاه بسیار بالایی داشته است. شیخ محمد با علمایی مانند حلاج و شلبی نیز مراوده داشته است.
زندگی نامه محمد بن خفیف شیرازی
شیخ در بین سال‌های 260 تا 269 هجری به دنیا آمده است. او زندگی بسیار طولانی داشت و بیش از یک صد سال عمر کرده است. عمر شیخ در سال 371 هجری قمری به پایان رسید و در وسط خانقاه (درست مکانی که محل ارشاد مردم بود) او را دفن کردند. او تنها فرزند خانواده بود و مادرش در ایام جوانی از دنیا رفت. نام پدر او خفیف بود و یکی از خدمت‌گذاران سپاه عمرو لیث صفاری بوده است. شیخ زندگی مشترک خود را با دختر یکی از بزرگان کرامیه آغاز کرد و در نیشابور این زندگی شروع شد.
مهمان‌نوازی، مبارزه با خودبینی، سرپرستی کودکان، ایثار و انفاق، ترویج علم و دانش، نوع دوست، بردباری و .. از روش‌های عبدالله خفیف برای تعلیم مردم بوده است.
آثار عبدالله خفیف
عبدالله خفیف در تالیف و تصنیف آثار علمی و عرفانی نقش بسیار مهمی داشت و آثار زیادی از خود برجای گذاشت. تقریبا 30 اثر از عبدالله خفیف برحای مانده است که شرف الفقر، الفصول فی الاصول، المعتقد الکبیر و ضغیر، المنهج فی الفقه، اللوامع، استدراج و اندراج، السماع و... در میان آنها قرار دارند.
البته باید گفت که آثار دیگری نیز وجود دارد که درباره خود شیخ نوشته شده‌اند. یکی از شاگردان او به نام ابولاحسن دیلمی کتابی به نام «سیرت ابوعبدالله» درباره سیره استاد خود نوشت که در سده هشتم و نهم هجری قمری از زبان عربی به فارسی ترجمه شد. در این کتاب می‌توان درباره رفتار و احوال شیخ خواند و با ایمان، رجا، صبر، رضا، فقر، مشاهده، ارادت، تصوف، صوفی، خوف، مراقبه و البته دیگر مسائل عرفانی عبدالله خفیف خواند.
آرامگاه عبدالله خفیف شیرازی کجاست؟
آرامگاه شیخ محمد خفیف در خانقاه و در رباط خود او درست در قسمت پشتی بازار وکیل شیراز قرار دارد. خانقاه در محل پشتی بازار وکیل یعنی در مجاورت آب انبار وکیل واقع شده است. بهتر است بدانید که در اطراف این آرامگاه قبرستانی ساخته شده بود که در دوران کریم خان زند قسمتی از آن به دلایلی مانند ساخت و ساز و توسعه بازار تخریب و از بین رفت. در این بین فقط قسمت کوچکی که مربوط به خود آرامگاه شیخ محمد بود باقی ماند.
در سال 1337 هجری شمسی آرمگاه شیخ مورد مرمت و بازسازی قرار می‌گیرد و کف پوش می‌شود. کف پوش آن کاشی‌های فیروزه‌ای مفروش است. در کنار آرامگاه شیخ ایوانی ساخته شده است که چند رواق دارد. بر روی کتیبه موجود در این ایوان اسامی افرادی مشهوری مشاهده می‌شود که بسیار چشمگیر و زیبا است.
در محوطه آرامگاه شیخ خفیف یک کتابخانه عمومی قرار دارد که افراد علاقمند به کتاب‌خوانی می‌توانند از آنها استفاده کنند. نام خود شیخ بر روی این کتابخانه منسوب شده است. در سال‌های اخیر در محوطه اطراف مقبره پروژه توسعه مجموعه زندیه و پروژه موردستان در حال انجام است.
این آرامگاه مکان بسیار خوبی برای آشنایی با زندگی، رفتار و سلوک شیخ است.
