'' ای صوفی سرگردان، در بند نکونامی تا درد نیاشامی، زین درد نیارامی''
این بیت، ابتدای غزلی است که در ضلع جنوب غربی آرامگاه شیخ اجل، سعدی شیرازی خطاطی شده است. می‌خواهیم به یکی از بناهای تاریخی شعر و ادب پارسی که به زبان شعر با ما سخن می‌گوید، سر بزنیم. جایی که از ابتدای ورود به چند جرعه شعر ناب، از شما استقبال کرده و به محوطه اصلی هدایت‌تان می‌کند. سعدی شیرازی، میزبان این بازدید است و هر ساله گردشگران زیادی را به منطقه سعدیه می‌کشاند.
آشنایی با آرامگاه سعدی
از همان ابتدا به محض ورودتان، شعرهای سعدی در حال پخش است که حال و هوای تاریخی و ادبی خاصی بر جان‌تان می‌نشاند. در این محوطه، توجه‌تان به حوضچه‌های مختلفی جلب می‌شود که در دل گل‌های رنگارنگ و درختان بهار نارنج طراحی شده است. جلوی رواق سعدی، یک حوض مرمری می‌بینید. حکایت حوض این بوده که مردم اول آرزو می‌کردند بعد سکه‌ای داخل آن می‌انداختند. اگر سکه روی سکه دیگر می‌افتاد، آرزویشان برآورده نمی‌شد.
در صحن آرامگاه به طبقه پایین پله خورده است. در حال حاضر این مکان تبدیل به چایخانه سنتی شده است، اما در گذشته قناتی در اینجا جریان داشت که آب آن به حوض ماهی می‌رسید. حوضچه هشت ضلعی ماهی سمت چپ آرامگاه است که شستشو در این حوض، اعتقادات مردم شیراز بوده است. در نزدیکی‌های آرامگاه، مغازه‌ها و نمایشگاه‌های مختلفی قرار گرفته است که می‌توانید بعد از خوردن یک بستنی فالوده شیرازی الاصل، به نمایشگاه سنتی آن رفته و سوغاتی‌های جذاب و دلنشینی را از اینجا تهیه کنید.
آرامگاه سعدی شیراز کجاست؟
در دامنه کوه ضلع شمال شرقی، خیابان بوستان را که تا انتها روید، جنب باغ دلگشا، آرامگاه ابدی شاعر شیرین سخن را می‌بینید. به محض وارد شدن به محوطه، حوض‌های آبی کوچک و عطر درختان بهار نارنج و کاج کنار گل‌های رنگارنگ باغ، از شما میزبانی می‌کند.
مسیرهای دسترسی به آرامگاه سعدی شیرازی
برای بازدید از یکی از معروفترین جاهای دیدنی شیراز، اگر با ماشین شخصی آمدید، اصلا نگران جای پارک نباشید، بیرون از محوطه، فضایی برای پارکینگ تعبیه شده است. با وسایل حمل و نقل عمومی هم می‌توانید به اینجا بیایید. کافیست با اتوبوس بلوار نارنجستان و پایانه نمازی به ایستگاه سعدی بیایید و از آنجا با کمی پیاده روی به بهشت سعدیه برسید.
تاریخچه آرامگاه سعدی
سعدی زندگی پر فراز و نشیبی داشته و در مدت زندگی‌اش، مکان فعلی را به عنوان خانقاه استفاده می‌کرد. بعد از 88 سال که سرودن سعدی شیرازی خاموش می‌شود، در سال 690 در همین خانقاه به خاک سپرده می‌شود. در ابتدا این آرامگاه خیلی ساده و غریب بود تا اینکه در زمان ایلخانان، وزیر حاکم، دستور می‌دهد مقبره‌ای برای آرامگاه او بسازند. در سال 998 حاکم وقت دستور تخریب این بنا را می‌دهد و از آن تنها آرامگاه شیخ اجل باقی می‌ماند.
زمان زندیه، دوره‌ای بود که بسیاری از اصلاحات و بناهای تاریخی از آن زمان برجای ماند و شیراز شکل ویژه‌ای به خود گرفت. در این زمان کریم خان دستور بازسازی مجدد آرامگاه سعدی را می‌دهد که به صورت مجلل در دو طبقه و بسیار باشکوه ساخته می‌شود. تا زمان قاجار و در طی آن، سنگ قبر شیخ پارسی ما، دستخوش تغییر و تخریب زیادی قرار می‌گیرد، تا در نهایت در سال 1331 بنایی که امروز می‌بینید، ساخته می‌شود. معماری ساخت بنای فعلی در سال 1324 به دو معمار ایرانی به نام محسن فروغی و علی اکبر صادق سپرده شد. معمار مشهور فرانسوی که دستی در ساخت بنای حافظیه داشت، در سعدیه نقش مشورتی کنار معماران ایرانی داشت.
در کنار آرامگاه حوضچه‌های کوچکی می‌بینید که در قدیم مردم برای بازدید از این آرامگاه لباس‌های خود را در آن می‌شستند و عقیده داشتند، این حوض شفابخش است. فراموش نکنید که اگر قصد سفر به شیراز را دارید، به راحتی می‌توانید با رزرو هتل در رهی نو، در بهترین هتل های شیراز اقامت داشته باشید.
معماری بنای آرامگاه سعدی شیرازی
معماری مقبره و آرامگاه سعدی، حس شکوهی که به شما می‌دهد و آرامشی که اگر خوش شانس باشید، در بدو ورودتان با پخش غزال‌های سعدی به شما می‌بخشند، متفاوت از حافظیه است. بر فراز درب ورودی بیتی نوشته شده است:
'' ز خاک سعدی شیراز بوی عشق آید هزار سال پس از مرگ او گرش بویی"
برای ورود به سعدیه، مبلغی حدود 5 هزار تومان به عنوان ورودیه می‌پردازید. با ورود به محوطه یک فضای گلکاری شده با معماری ایرانی در مقابل‌تان می‌بینید. دو حوض مستطیل شکل در وسط حیاط خودنمایی می‌کند. در جلوی رواق حوض سکه را می‌بینید و در عمق 10 متری صحن به حوض ماهی خواهید رسید. که البته امروز از جذابیت حوض ماهی، تنها شکل کلی آن باقی مانده است. دو ساختمان آجری که در کنار حوض ماهی می‌بینید، کتابخانه عمومی سعدی و دیگری دفتر سعدیه است.
بنای مقبره سعدی با گنبد فیروزه‌ای و هشت ستون گرداگرد آن از دور چشم انداز زیبایی را به دیده‌تان هدیه می‌کند. شکوهی که در اینجا از این فضا می‌بینید، در هیچ عکس یا فیلمی که پیش از این از سعدیه دیدید، حس نکرده بودید. از پله‌های کوتاه بالا رفته و وارد این فضای هشت ضلعی با سقف بلند می‌شوید که آرامگاه سعدی در مرکز آن قرار گرفته است.
در 7 ضلع این بخش از سعدیه، بر دیوارهای مرمرین آن، فضای کاشی کاری شده آبی رنگ به همراه طرح نقش و نگار دلنواز، اشعار سعدی را در قالب کتیبه در دل خود جای داده است. در سمت این آرامگاه، رواقی هفت طاق را می‌بینید که به آرامگاه شوریده شیرازی می‌رسد. در این بخش کتبیه‌ای هم برای معرفی سعدی، قرار داده شده است و اشعاری از او بر کاشی‌های سرمه‌ای رنگ دیواره رواق به چشم می‌خورد.
بنایی که از آن دیدن کردید، یکی از جاذبه‌های اصلی شیراز است که هر سال گردشگران و عاشقان ادبی بسیاری را به سمت خود می‌کشاند. بنابراین ممکن است در بازدیدتان از سعدیه، با ازدحام جمعیتی روبرو شوید که همچون شما قصد دارند در مقابل آرامگاه و ایوان هشت ضلعی‌اش، عکس یادگاری بیاندازند. با این وجود، زیبایی فراوانی که در هر نقطه از این بنای تاریخی می‌بینید و لطافت آرامش بخشی که در اینجا حس می‌کنید، اجازه ذره‌ای ناراحتی به شما نمی‌دهد و حال و هوای دل انگیزی را به شما می‌بخشد که لذت سفرتان را به شیراز چند برابر می‌کند. اگر می‌خواهید تجربه بازدید از سعدیه را در فضای آرام و خلوت داشته باشید، بهترین زمان پاییز و زمستان است که همچنان زیبایی خودش را حفظ کرده است.
فراموش نکنید در مهد شعر و شاعران از آرامگاه حافظ شیرازی نیز دیدن نمایید!
