آیا می‌دانید خانه مسکونی بلخاست کجاست؟ بسیاری از گردشگران و عده‌ی کثیری از مردم مشهد با این خانه آشنایی ندارد و به درستی نمی‌دانند که خانه بلخاست دقیقا در کجا واقع شده است. اگر تمامی جاذبه‌های شناخته شده‌ی شهر مشهد را دیده اید و در حال حاضر به دنبال مکان‌های کمتر شناخته شده این شهر هستید، از خانه مسکونی بلخاست دیدن کنید. این خانه‌ی تقریبا فراموش شده در شهر مشهد، به ثبت ملی رسیده است و یادگاری از دوران صفویه و قاجار به حساب می‌آید. این خانه شما را به گذشته می‌برد، جایی که هنوز خانه‌های حیاط دار با سقف‌های چوبی، نقش برجسته مرغ و گل ِگچی و باغچه‌ی گل‌های رنگارنگ در شهرها ساخته می‌شدند.
خانه تاریخی بلخاست
خانه مسکونی بلخاست با 370 متر بنا، یکی از نمونه‌های معماری باارزش و تاریخی در شهر مشهد است که دارای سرگذشت جالبی است. این خانه در محدوده‌ی مرکزی شهر واقع شده و یکی از ساختمان‌های زیبای شهر از لحاظ معماری به حساب می‌آید. تاریخچه‌ی خانه بلخاست به دوره‌ی قاجاریه و صفویه برمی‌گردد. این خانه با بکارگیری سبک معماری متنوعی مانند سبک‌های ایرانی، اسلامی و اقلیمی ساخته شده است. از نظر ساختاری، خانه تاریخی بلخاست از دیواره‌های ضخیم، سقف‌ها و پله‌های بلند برخوردار است که نمای زیبا و ارزشمندی به آن بخشیده‌اند.
این خانه به عنوان یک نمونه از معماری سنتی بارها مورد بازسازی قرار گرفته در طول سال‌ها، به اصالت و زیبایی‌های خاص خود وفادار مانده است. خانه بلخاست همچنان به عنوان یک نماد فرهنگی و تاریخی شهر مشهد شناخته می‌شود. بازدید از این خانه باعثِ آشنایی با سبک زندگی، فرهنگ افراد در دوره قاجاریه و نحوه‌ی ساخت و ساز در آن زمان می‌شود و تجربه‌ی «سفر در دلِ زمان» را برای بازدیدکنندگان به ارمغان می‌آورد.
با اینکه خانه مسکونی بلخاست به ثبت ملی رسیده است اما صاحب اصلی آن غلامرضا بلخاست است. به گفته‌ی غلامرضا بلخاست، این خانه‌ی تاریخی تماما در دوران قاجاریه ساخته نشده است. بخشی از بنا در دوره صفویه ساخته شده است. سپس در دوره قاجاریه مورد تکمیل و بازسازی قرار گرفته است. بنابراین می‌توانیم این ساختمان را به طور همزمان متعلق به دوره صفویه و دوره قاجاریه بدانیم. کما اینکه خانه بلخاست در دوران کنونی هم مورد بازسازی و تعمیرات قرار گرفته است تا همچون گذشته سرپا و جذاب باقی بماند. در ادامه این مطلب با سامانه‌ی رزرو آنلاین هتل رهی نو همراه باشید تا با این خانه و سرگذشتش آشنایی بیشتری پیدا کنید.
بلخاست خانه‌ای فراموش شده
خانه‌های تاریخی در مشهد کم نیستند. برخی از شناخته شده‌ترین آنها خانه‌ی ملک و یا خانه داروغه هستند که عموم مردم می‌توانند از آنها بازدید کنند. خانه تاریخی بلخاست هم یکی دیگر از آنهاست اما به اندازه‌ی سایر خانه‌های قدیمی در مشهد شناخته شده نیست. ممکن است شما هم جزء افرادی باشید که قبلا نام این خانه به گوشتان نخورده است و به تازگی با آن آشنا شده باشید.
خانه تاریخی بلخاست جزء معدود آثار تاریخی به شمار می‌آید که از دوران صفویه به جای مانده است. بسیاری از خانه‌ها و آثار تاریخی به جا مانده از این دوران، از جنگ‌هایی که بعد از کنار ِرفتن آخرین پادشاه صفویه به پا شده‌اند و همچنین از حمله فتحعلی خان، جان سالم به در بُرده‌اند. خانه تاریخی بخارست یکی از جمله این خانه‌ها است. به ادعای مالک خانه بخشی از این اثر تاریخی متعلق به دوره صفویه است و بعد از دوره قاجاریه مورد بازسازی و ساخت و ساز قرار گرفته است.
این خانه‌ی فراموش شده که هم اکنون در حصار ساختمان‌های سربه فلک کشیده و دیوارهای آهنی قرار گرفته است، از نظر معماری داخلی و گچ کاری‌هایی که روی آن انجام شده‌اند، بسیار چشم نواز است. این خانه از دید معماران دلنشین توصیف می‌شود. همچنین برای برخی از کسانی که بعد از سفر به مشهد بازدید از این خانه را انتخاب می‌کنند بسیار «تماشایی» و «دنج» است.
نقاشی‌های موجود در اتاق نشیمن و آجر کاری‌هایی که در حیاط دیده می‌شوند، دیگر در کمتر خانه‌ی مدرنی پیدا می‌شوند. این خانه برای بسیاری از معمارانی که به اصول و قواعد معماری ایرانی و اقلیمی اهمیت می‌دهند، بسیار الهام بخش است. از این رو اگر در حوزه معماری و طراحی داخلی فعالیت می‌کنید، بازدید از این خانه می‌تواند برای شما جذاب باشد.
خانه مسکونی بلخاست در کجا قرار دارد؟
بسیاری از خانه‌های تاریخی در مشهد همچون خانه بلخاست به لطف برخی از مسئولان و اهمیت دادن مردم به هویت این خانه‌ها است که هنوز سرپا هستند. خانه تاریخی بلخاست در خیابان نواب صفوی قرار گرفته است. خیابان نواب یکی از قدیمی‌ترین و البته خاطره انگیز‌ترین خیابان‌ها است که بین مردم مشهد به عنوان «خیابان پایین» شهرت دارد. در گذشته و در دوره قاجاریه این خیابان یکی از مهم‌ترین شاهراه‌های شهر جهت رفت و آمد بوده است.
اگر به سمت انتهای خیابان نواب صفوی حرکت کنید، خانه‌های بزرگ و قدیمی را خواهید دید که پر از درخت هستند. کاملا مشخص است که اغلب این خانه‌ها بسیار قدیمی‌اند. خانه مسکونی بلخاست به دلیل قرارگیری در خیابان نواب صفوی فاصله نسبتا کمی (13 دقیقه) با حرم مطهر امام رضا (ع) دارد. شما به راحتی می‌توانید به این مکان دسترسی پیدا کرده و آن را از روی نقشه پیدا کنید. بهتر است در بین مسیر از یک راهنما یا یک فرد بومی ساکن مشهد کمک بگیرید.
آیا اطراف خانه مسکونی بلخاست، مکانی برای استراحت و تفریح وجود دارد؟
در نزدیکی این خانه مسکونی بلخاست شما می‌توانید به بسیاری از رستوران‌ها و کافه‌های موجود در خیابان نواب صفوی دسترسی داشته باشید. در این محدوده می‌توانید برای استراحت به سراغ بوستان فهمیده، پارک و شهربازی وحدت و بسیاری از مجتمع‌های تجاری همچون مرکز خرید آرمان بروید.
شما همچنین می‌توانید یک برنامه یک روزه کامل برای بازدید از خانه‌های تاریخی مشهد در نظر بگیرید و به اغلب آنها سر بزنید. شایان ذکر است که هر یک از این خانه‌ها در نقطه‌ای از شهر مشهد واقع شده‌اند. شما باید جهت سهولت هرچه بیشتر برای رفت و آمد، ماشین شخصی داشته یا تاکسی کرایه کنید. بهتر است در برنامه بازدید خود به ترتیب به سراغ ِ خانه تاریخی ملک، خانه تاریخی داروغه، خانه تاریخی رجایی مشهد، خانه پیشه وران، خانه بلخاست، خانه تاریخی توکلی، خانه کوزه کنانی و خانه تاریخی اکبرزاده بروید. هریک از این خانه‌ها داستان جداگانه‌ای پشت سر خویش دارند و شما را به همراه خود به گذشته‌های دور می‌برند.
آیا در نزدیکی خانه مسکونی بلخاست، هتلی برای اقامت وجود دارد؟
در فاصله‌ی 15 دقیقه‌ای از خانه تاریخی بلخاست، هتل قصر طلایی مشهد واقع شده است. شما می‌توانید در این هتل 5 ستاره اقامت داشته باشید. با اقامت در این هتل، می‌توانید به بسیاری از جاذبه‌های دیدنی و مکان‌های مهم شهر همچون خانه‌های تاریخی مشهد دسترسی داشته باشید. با ماشین شخصی، تاکسی و مترو از این هتل به سایر نقاط مشهد می‌توانید به راحتی رفت و آمد داشته باشید.
اهمیت بازدید از خانه تاریخی بلخاست چیست؟
میراث فرهنگی و تاریخی: خانه مسکونی بلخاست نمادی از معماری قدیمی و شناخته شده‌ی ایرانی است. این خانه به ما یادآوری می‌کند که چگونه ساختمان‌های سنتی در گذشته ساخته شده و چطور مردم در آنها زندگی می‌کردند. این خانه جزء میراث فرهنگی ایران است و ارزش تاریخی و فرهنگی آن باید حفظ و ترویج شود.
معماری زیبا و منحصر به فرد: خانه مسکونی بلخاست با طراحی زیبا و منحصر به فردش در حوزه‌ی معماری، بسیاری از توریست‌های خارجی و داخلی را به سمت خود جذب می‌کند. از جمله ویژگی‌های شاخص ِ این خانه می‌توان به نقوش دیواری و دیوارکوب‌ها، سقف‌های بلند، چوبی و زیبا، نمای آجری و … اشاره کرد.
تجربه فرهنگی: با بازدید از خانه تاریخی بلخاست، به تماشای یک بنای تاریخی و فرهنگی می‌روید. این تجربه به شما اجازه می‌دهد تا با زندگی و فرهنگ افراد در دوره قاجاریه و پس از آن آشنا شوید و ارتباط بهتری با تاریخ و فرهنگ کشور برقرار کنید.
آموزش و آگاهی: به عنوان یک متخصص در حوزه معماری یا طراحی داخلی ساختما با تماشا و مطالعه در مورد خانه تاریخی بلخاست، می‌توانید در مورد تکنیک‌های ساخت، استفاده از مواد اولیه سنتی برای ساخت خانه‌ها و سبک‌های معماری قدیمی ایرانی و اقلیمی آگاهی پیدا کنید. این کار برای دانشجویان، هنرمندان، و علاقه‌مندان به معماری و تاریخ می‌تواند مفید باشد.
جذابیت توریستی و گردشگری: خانه مسکونی بلخاست به عنوان یک جاذبه گردشگری و مقصد توریستی محبوب شناخته می‌شود. بازدید از این خانه به شما این فرصت را می‌دهد که تجربه‌ی یک سفر فرهنگی و تاریخی جذاب را داشته باشید.
تاریخچه خانه مسکونی بلخاست
تاریخچه‌ی این خانه به دوران قاجاریه (حدود قرن 19 میلادی) بازمی‌گردد. ساختمان خانه بلخاست با توجه به سبک معماری آن، نمایانگر زیبایی و معماری اقلیمی ایرانی است. این خانه به‌وسیله‌ی ساختمان‌سازان با تجربه و ماهر زمان خود و با استفاده از آجر و چوب ساخته شده است.
از نظر ساختار، خانه مسکونی بلخاست مشهد دارای معماری ارزشمندی است که با دیوارهای ضخیم، درهای بزرگ و زیبا، پنجره‌هایی با نقوش و طراحی‌های خاص دوره قاجار، سقف‌های بلندِ چوبی و زیبا، حیاط داخلی و .. زیبایی خاصی به خود گرفته است. از زمان احداث تاکنون، خانه مسکونی بلخاست به‌وسیله‌ی مردم و مسئولان شهر مشهد با دقت و توجه ویژه‌ای نگهداری می‌شود. این خانه به‌عنوان یک نماد فرهنگی و تاریخی شهر مشهد شناخته شده و به عنوان یک مقصد گردشگری محبوب در این شهر شناخته می‌شود.
چه کسی دستور ساخت خانه مسکونی بلخاست را داده است؟
سرگذشت خانه مسکونی بلخاست چیست؟ برای بررسی سرگذشت این خانه باید به بیش از صد سال ِقبل برگردیم. یک یهودی شناخته شده در مشهد به اسم توتونچی، در زمان صفویه دستور ساخت خانه تاریخی بلخاست را داد. او در ابتدا زمین این محل را خریداری کرد و سپس در آن خانه‌ای ساخت. وی مدتی در این خانه زندگی کرد و پس از مرگش آن را برای فرزندانش به یادگار گذاشت. تا چندین سال این خانه بین یهودیان ِخانواده توتونچی دست به دست می‌شد. یکی از ورثه تصمیم گرفت به جای نگه داشتن ِخانه و به ارث گذاشتنِ آن برای فرزندانش، آن را به یک شخص مسلمان به اسم احمدیان یزدی بفروشد.
احمدیان یزدی در محله‌ای که خانه مسکونی بلخاست واقع شده است یک حجره داشت و میان مردم به عنوان تاجری با خدا شناخته می‌شد. او تصمیم گرفت خانه را نگه دارد و چند سالی در آن زندگی کند. پس از مدتی او خانه را به علی اکبر بلخاست در سال 1320 فروخت. از آن زمان به بعد، این خانه در اختیار خانواده بلخاست قرار گرفت و هنوز هم به این اسم میان مردم شناخته می‌شود.
پس از مرگ مرحوم علی اکبر بلخاست، خانه در اختیار پسر بزرگ او غلامرضا بلخاست قرار گرفت که در ابتدای مطلب به نام وی اشاره کردیم. خانواده بلخاست همواره سعی دارند این خانه و آنچه از آن باقی مانده است را با کمک و یاری شهرداری مشهد حفظ کنند.
ویژگی‌های خانه بلخاست چیست که آن را از سایر ساختمان‌های تاریخی متمایز می‌کند؟
خانه مسکونی بلخاست در مشهد دارای ویژگی‌های خاصی است که آن را از سایر ساختمان‌ها متمایز می‌کند. در ادامه به برخی از ویژگی‌های برجسته‌ی این خانه اشاره می‌کنیم.
• سبک معماری اصیل ایرانی: خانه مسکونی بلخاست با توجه به سبک معماری ایرانی سنتی طراحی و ساخته شده است. این سبک شامل استفاده از عناصری همچون درها و پنجره‌هایی با نقوش اسلیمی و استفاده از رنگ‌هایی مانند فیروزه‌ای، سقف‌های بلند، استفاده از آجر و چوب به صورت هنرمندانه و دقیق است.
• دیوارهای ضخیم: خانه بلخاست دارای دیوارهای ضخیمی است. این دیوارها نه تنها برای محافظت از ساختمان، بلکه برای حفظ دمای داخلی و ایجاد پایداری ساختمان طراحی و پیاده سازی شده‌اند.
• پنجره‌ها و درها با نقوش زیبا: پنجره‌ها و درهای خانه با نقوش و طرح‌های اسلیمی و هنرمندانه آراسته شده‌اند که از جلوه‌ی منحصربه‌فردی برخوردارند.
• سقف‌های بلند و زیبا: سقف‌های خانه مسکونی بلخاست بلند و با چوب آراسته شده‌اند که به زیبایی کل ساختمان افزوده‌اند.
• مواد ساختاری معمولی: خانه از مواد رایج در معماری ایرانی همچون آجر و چوب ساخته شده است. این مواد سبب افزایش زیبایی و اصالت ِمعماری خانه شده‌اند.
• استفاده از رنگ فیروزه ای در طراحی ظاهری خانه: استفاده از رنگ‌هایی مانند فیروزه ای، زرد و آبی و همچنین به کارگیری نقش‌های اسلیمی در طراحی فضای بیرونی خانه، به آن جذابیت خاصی بخشیده‌اند. گفته می‌شود بخشی از این رنگ‌ها به دست خود علی اکبر بلخاست (یکی از مالکین خانه) به دیوارها زده شده است.
• حفاظت و نگهداری تاریخی: مراقبت و نگهداری مناسب از خانه بلخاست (به عنوان یک آثار تاریخی و فرهنگی)، زیبایی و ارزش آن را حفظ کرده و امکان دسترسی عموم به این خانه تاریخی را فراهم می‌آورد.
این ویژگی‌ها درهم آمیخته‌اند تا خانه مسکونی بلخاست به عنوان یک نمونه معماری برجسته و جذاب شناخته شود.
کلام پایانی
در این مطلب به معرفی هویت تاریخی و سرگذشت خانه مسکونی بلخاست پرداختیم. این خانه جزء آثار و گنجینه‌های ملی است که باید در حفظ و نگهداری آن کوشا بود. البته در اطراف این خانه و بسیاری از خانه‌های تاریخی مشهد ساخت و ساز‌های فراوانی انجام شده است. با این حال، حفظ و ترمیم خانه‌هایی همچون بلخاست، وظیفه ماست. شما می‌توانید در طی سفر به مشهد و با ورود به خیابان نواب صفوی از این خانه دیدن کنید. توجه داشته باشید که بهتر است بعد از رسیدن به خیابان نواب برای دیدن این خانه به جای ماشین، پیاده روی را انتخاب کنید چرا که هیچ مسیری برای عبور ماشین در کوچه‌های قدیمی این منطقه وجود ندارد.
سوالات متداول
آیا در خانه بلخاست کسی زندگی می‌کند؟
خانه مسکونی بلخاست هنوز هم دارای ساکنانی است که این بنا را از گذشتگان خود به ارث برده‌اند.
چگونه می‌توانیم به خانه تاریخی بلخاست برسیم؟
شما پس از سفر به مشهد می‌توانید از طریق کوچه پس کوچه‌های موجود در خیابان نواب صفوی به این خانه دسترسی پیدا کنید. پس از ورود به کوچه کاظم ذبیح‌الهی به دنبال پلاک 11 بگردید. این پلاک مربوط به خانه بلخاست است.
آیا خانه تاریخی بلخاست به اقامتگاه یا رستوران سنتی تبدیل شده است؟
هنوز چنین اتفاقی برای خانه مسکونی بلخاست نیفتاده است. با اینکه این مکان به ثبت ملی رسیده است اما همچنان خانواده بلخاست داخل این خانه سکونت دارند. مالک اصلی خانه یعنی پسر بزرگ علی اکبر بلخاست باید برای نحوه مدیریت و استفاده از این مکان تصمیم گیری کند. سازمان میراث فرهنگی به این فرد اجازه داده است تا از ملک خود هرگونه که دوست دارد استفاده نماید.
تاریخچه‌ی خانه تاریخی بلخاست چیست؟
خانه مسکونی بلخاست یکی از نمونه‌های معماری قدیمی در دوران قاجار و صفویه است که از سبک معماری ایرانی استفاده کرده و دارای ساختار زیبا و تاریخی متمایز است. زمینِ این خانه توسط یک فرد یهودی به اسم توتونچی خریداری شد. پس از خاندان توتونچی این خانه به یک تاجر ایرانی به اسم احمدیان یزدی واگذار شد و در نهایت توسط خانواده بلخاست خریداری شد. این خانه هم اکنون توسط این خانواده نگهداری می‌شود.
چه ویژگی‌های معماری در خانه تاریخی بلخاست وجود دارد؟
ویژگی‌های معماری خانه مسکونی بلخاست شامل درها و پنجره‌های زیبا با نقوش اسلیمی، سقف‌های بلند و زیبا، استفاده از آجر و چوب به صورت هنرمندانه و حیاط داخلی است.
آیا خانه تاریخی بلخاست تحت حفاظت سازمان میراث فرهنگی قرار دارد؟
بله، خانه تاریخی بلخاست یک اثر تاریخی است که تحت حفاظت میراث فرهنگی قرار دارد و به ثبت ملی رسیده است. همانطور که اشاره کردیم این خانه توسط خانواده‌ی بلخاست نگهداری می‌شود. در حال حاضر این خانواده در این خانه سکونت دارند.
