غیرممکن است به شیراز سفر کنید و بازدید از پاسارگاد در برنامه شما نباشد. ولی بهتر است این بار کامل با این مجموعه آشنا شوید و سپس با اطلاعات کامل دوباره به بازدید این مجموعه زیبا بروید تا تجربه متفاوتی برایتان رقم بخورد.
آشنایی با پاسارگاد شیراز
یکی از زیباترین سازههای برجامانده از دوران هخامنشی پاسارگاد شیراز است و مردم آن را به عنوان بهترین مجموعه دیدنی شهر شیراز میشناسند. پاسارگاد آرامگاه بزرگ مرد ایران زمین یعنی کوروش کبیر است و میراثی زیبا و ماندگار برای همه ما محسوب میشود. این مجموعه به دستور خود کوروش ساخته شده و نظیر آن در هیج جا دیده نشده است. مجموعه پاسارگاد یکی از زیباترین جاهای دیدنی شیراز به شمار میآید و هر ساله افراد زیادی از آن بازدید میکنند.
در تاریخ ایران پاسارگاد جایگاه خاصی دارد و با قرارگیری در شهر فرهنگی و تاریخی شیراز بر جذابیت این شهر افزوده است. این مکان دارای ساختمانهای زیادی است که میتوان در این بین به آرامگاه کوروش کبیر، مسجد پاسارگاد، باغ پادشاهی پاسارگاد، پل، کاخ بارعام، کاخ اختصاصی، دو کوشک، آبنماهای باغ شاهی، کاخ دروازه، آرامگاه کمبوجیه، کاروانسرای مظفری، محوطه مقدس، تنگه بلاغی و ساختارهای دفاعی تل تخت اشاره کرد. درست در دامنههای کوههای زاگرس مجموعهای قرار دارد که قدمت آن به دوران پارینه سنگی باز میگردد. این مجموع باشکوه قدرت خود را از سلسله هخامنشیان گرفت و سزمین پادشاهان در آن شکل گرفت. در حدود سال 550 میلادی کوروش بزرگ آخرین پادشاه، مادها را شکست داد و با خوشحالی تمام این مکان را که نزدیک به محل نبرد وی بود به عنوان پایتخت حکومت خود برگزید. این پیروزی مقدمهای بر آغاز پیروزیهای کوروش بر سایر سرزمینها بود. او کم کم یک منطقه بعد دیگری را فتح میکرد و نام خود را در تمام حکومتها به عنوان پادشاهای عظیم ماندگار کرد. او در زمان فتح مکانهای مختلف کاخها و بناهای باشکوهی دید. کوروش خاطره بناهای مرمرین یونانی را در خاطره خود حفظ کرد و همیشه به فکر آنها بود. در این باغ همه چیز حتی شیوه کاشت درختان و جوهای آبی که بر بستر سنگی دیده میشد فرق داشت. این باغ که توسط کوروش احداث شد از آن پس الگوی ساخت سایر باغها در ایران زمین شد. جالب است بدانید که نام پاسارگاد کلمه «پسرکده» بوده است. به ریشه این لغت که بنگیریم متوجه میشویم که این نام از قبیله شاهان پارسی یعنی همان قبیله پاسارگاد گرفته شده است. معنی لغت پاسارگاد به طور کل «آنان که گرز گران میکشند» میشود.
پاسارگاد در فهرست آثار میراث جهانی در ایران قرار دارد و در نشست یونسکو نیز در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شد.
پاسارگاد شیراز کجاست؟
مجموعه پاسارگاد در 82 کیلومتری تخت جمشید قرار دارد. یعنی درست در 130 کیلومتری شهر شیراز یک مجموعه را مشاهده میکنیم که شکوه و عظمت آن تمام جهان را گرفته است.
موقعیت جغرافیایی پاسارگاد شیراز
پاسارگاد شیراز در دشتی بلند در در ارتفاع 1900 متری از سطح دریا ساخته شده است و در حصاری از کوهستان قرار دارد. دشت پاسارگاد دقیقا در قسمت شمالی استان فارس است. در میان رشتههای زاگرس یعنی در فاصله 130 کیلومتری شمال شیراز قرار دارد. این دشت در ارتفاع 1850 متری از سطح دریا است و وسعتی به اندازه 190 کیلومتر مربع دارد. این منطقه دارای اقلیم کوهستانی است که در تابستانها هوا معتدل بوده و در زمستانها نسبتا سرد است.
مسیرهای دسترسی به پاسارگاد
مسیرهای دسترسی به مجموعه پاسارگاد آسان است. فقط کافی است که در هر جای شیراز که هستید خود را به شهرستان پاسارگاد برسانید. مرکز شهرستان پاسارگاد سعادت شهر بوده که بسیار زیبا است. در جاده اصلی شیراز – اصفهان که قرار بگیرید، یک جاده فرعی درست در 21 کیلومتری سعادت شهر مشاهده میکنید. این جاده فرعی روستای مادر سلیمان و کور شور که بیش از 4 کیلومتر طول دارد شما را به زیباترین مجموعه تاریخی یعنی پاسارگاد شیراز میرساند.
بهتر است مدت زمانی را در روستای مادر سلیمان نیز بگذرانید و از طبیعت زیبا و بکر آن نیز استفاده کنید و خود را مهمان یک فنجان چای ذغالی کنید.
مجموعه پاسارگاد شیراز و بخشهای مختلف آن
معمارین و کارشناسان مجموعه پاسارگاد را سکوی پرتاب و تحول معماری ایرانی میدانند. این مکان نشان دهنده آغاز دوران باشکوه معماری هخامنشی است. پاسارگاد پایتخت اولین امپراطوری بوده که در تمام جهان فرق دارد و شگفتیهایی آفریده است. در شمال مجموعه پاسارگاد دژ یا همان تخت مشهور سلیمان را مشاهده میکنیم. در قسمت جنوبی این پردیس آرامگاهی قرار دارد که محل زندگی ابدی کوروش است. این مجموعه دارای چند بخش است که شامل:
- آرامگاه کوروش: پاسارگاد در کل با نام آرامگاه کوروش کبیر جان گرفته است. آرامگاه کوروش یک بنای سنگی بوده که ارتفاع 11 متری دارد که با تخته سنگهای بزرگ سفید رنگ زینت داده شده است. شش ردیف پله در این آرامگاه وجود دارد که با یک بنای شیروانی تبدیل به یک بنای هفته طبقه شده است. این آرامگاه هیچ گونه ملاتی در بین سنگهای خود ندارد و با بستهای فلزی به هم متصل شدهاند. خزانه به بقعه هفتم این آرامگاه گفته میشود که تابوت زرین کوروش در آن قرار دارد. این تابوت حاوی یک پیکر مومیایی بوده که به همراه جواهرات زیادی در آن در این قسمت قرار داده شده است. طرح اصلی این آرامگاه را خود کوروش داده است.
- کاخ بار عالم: کاخ در مجموعه کوروش کبیر با نام بار عالم شناخته میشود. منظور این است که این کاخ پذیرای میهمانان زیادی توسط پادشاه در این مکان بوده است. مقامات حکومتی و نمایندگانی از سرتاسر دنیا در این مکان گردهم جمع میشدند تا در کاخی که چهار ایوان داشت و در یک تالار بسیار بزرگ از حضور هم استفاده کنند. تالار این کاخ ستونهای زیادی داشته که تنها یکی از آنها برجای مانده است. گفته میشود که در زمان اتابک زنگی این ستونها برداشته شده و برای ساخت مسجد از آنها استفاده شده است. نقشهایی از عقاب، انسان و گاو را مشاهده خواهید کرد که نشان دهنده فرهنگ ایرانی هستند. در قسمتی از کاخ نوشتهای مشاهده میکنید که بر روی آن به سه زبان پارسی، عیلامی و بابلی متنی نوشته شده است که به زبان امروزی میشود «من کوروش شاه هخامنشیام.»
- زندان سلیمان: زندان سلیمان یا همان آرامگاه کمبوجیه دیوار سنگی بوده که 14 متر از آن باقی مانده است. گفتههای زیادی درباره این مکان وجود دارد که بعضیهای میگویند محل آرمیدن کمبوجیه پسر کوروش، برخی خزانه، برخی آتشکده است و بعضی دیگر میگویند مقبره همسر کوروش است. این آرامگاه در سمت شمالی کاخ قرار دارد که دارای معماری مذهبی و تدفینی است.
- کاخ دروازه: در میانه کاخ دروازه سنگ نگاره انسان بالدار قرار گرفته است. این کاخ یک تالار بزرگ با هشت ردیف ستون دارد. دو ورودی اصلی و دو ورودی فرعی در این تالار قرار داشته که در شرق مجموعه هستند.
- انسان بالدا: طرح انسان بالدار از شگفتیهای این مجموعه است. این سنگ نگاره شخصیت کوروش را نشان میدهد و تجلی دهنده افکار و شخصیت کامل او است. انسان بالدار مردی در حال نیایش بوده که تاجی بر سر دارد. این مرد چهار بال ردایی بلند برتن داشته که بر روی شاخهای قوچ حبشی در کنار دو مار کبری قرار دارد. بر روی تاج این انسان بالدار دسته گلی با گویهای خورشیدی یا پرهای پرنده دیده میشود. در ضمن این انسان بالدار ریش داشته و یکی از دستهای خود را جلوی خود قرار داده و دیگری را در امتداد بال خود ثابت کرده است. این دو بال که به سمت آسمان هستند حس و حال نیایش را به فرد میدهند.
- کاخ اختصاصی: این کاخ متعلق به کوروش بزرگ بوده و در آن زندگی میکرده است. کاخ اختصاصی تالار بزرگی دارد و سنگ نگارههای در ساخت این بنا دیده میشود. یک سکو در کاخ قرار دارد که کوروش بر روی آن مینشسته و از باغ و آبنماهای آن دیدن میکرده است. همان نوشته به سه زبان باستانی دوباره در این مکان نیز دیده میشود. دو سکویی که در این کاخ قرار دارند، محلی برای انجام آیینهای مذهبی، مانند آتش روشن کردن بودهاند.
- تل تخت: بر بالای تپه بنای تله تخت را مشاهده خواهید کرد. این بنا از تخته سنگهای بسیار بزرگ بدون ملات شکل گرفته است. قسمت خشتی این مکان متعلق به دوران دوم هخامنشی و قسمت سنگی آن متعلق به دوران اول هخامنشی هستند. دستور ساخت تله تخت را کوروش داد، اما بعد از مرگ وی ساخت آن متوقف شد. اما در دوران داریوش تل تخت گسترش یافت و کمی متفاوت تر از ایده کوروش ساخته شد.
- مسجد پاسارگاد: در قرن هفتم هجری در زمان اتابک در نزدیکی آرامگاه کوروش یک مسجد ساخته شد. این مسجد در زمان برگزاری جشنهای 2500 ساله شاهنشاهی تخریب شدند و سنگهای آن انتقال داده شدند. کتیبههایی نیز در این مسجد قرار داشت که این کتیبهها نیز از کشور خارج شدند.
- کاروانسرای مظفری: این کاروانسرا در نزدیکی آرامگاه کوروش قرار دارد. کاروانسرای مظفری متعلق به سال 766 هجری شمسی بوده و دارای یک حیاط وسیع در وسط خود است.
فراموش نکنید که اگر قصد سفر به شیراز را دارید به راحتی میتوانید با رزرو هتل در رهینو، در بهترین هتل های شیراز اقامت داشته باشید.
چند حقیقت جالب درباره پاسارگاد
- این مجموعه باشکوه که قدمت بسیار زیادی دارد، حقیقتهای در قلب خود نهفته است که بعضی از آنها را در اینجا بیان میکنیم.
- عظمت سنگهای بکار رفته در این مجموعه بسیار زیاد است و به همین خاطر در دوره اسلامی آنها را به سلیمان نبی نسبت دادهاند. این مکان با نام مشهد ام النبی یا همان مشهد مادر سلیمان نیز معروف شد.
- مورخان بر این باور هستند که بیشتر این مجموعه توسط خود کوروش ساخته شده است. چرا که ارتباط زیادی در بین نقشه و طراحی قسمتهای مختلف وجود دارد.
- از سنگ آهک به رنگ سفید در 530 تا 540 سال پیش از میلاد در ساخت آرامگاه استفاده شده است. این آرامگاه در بین باغهای سلطنتی بوده و سنگهایی به اندازه 7 متر در آن استفاده شده است.
- باغ این مجموعه نیز به دستور خود کوروش احداث شده و نشان دهنده معماری باغهای ایرانی است.
- فضای اصلی این مجموعه حاکی از این است که باغ شاهی فقط قسمت کوچکی از باغها بوده و در این مجموعه شاهد باغ در باغ هستیم.
- آرامگاه کمبوجیه نیز یکی از بناهای پاسارگاد است که دیواری بلند به ارتفاع 14 متر و طول 7.5 دارد.
- سنگ نگاره انسان بالدار سالمترین بخش این مجموعه بوده و زیبایی این مجموعه را چند برابر کرده است.
اقامت در هتل الیزه شیراز، هتل زندیه شیراز، هتل بزرگ شیراز و هتل هما شیراز را از دست ندهید