پایتخت فرهنگ و تمدن ایران زمین اصفهان است و با معماری باشکوه خود چهره هنر ایرانی را به جهانیان نشان می‌دهد. بناهای تاریخی و مذهبی اصفهان نمونه‌های موفقی از معماری هستند. یکی از مشهورترین نمونه‌ها مسجد سید است که جذابیت زیادی برای توریستان و گردشگران دارد. این هنر زیبای اسلامی از دوران قاجار همچنان پابرجاست و معماری زیبای خود را به همه نشان می‌دهد. مسجد سید بزرگ‌ترین و مشهورترین مسجد اصفهان از قرن سیزدهم هجری است که در دوره سلطنت محمدشاه قاجار بنا شده است. در تزیینات کاشی‌کاری با طرح گلدان و منظره‌هایی که نمایش داده شده است رنگ قرمز روشن نقش عمده‌ای دارد و این همان رنگی است که در مساجد دیگر دوره قاجار مشاهده می‌شود. تزیینات داخل گنبد آرامگاه از نوع تزیینات گچ‌بری، آیینه‌کاری و طلاکاری است که به همراه ضریح نقره و طلاکوب آن با خطوط بسیار زیبا از قسمت‌های تماشایی این مسجد می‌باشد.
تاریخچه مسجد سید اصفهان
این مسجد صاحب نام و آوازه شهر اصفهان گنجینه‌ای به‌جامانده از قرن سیزدهم هجری است که از دوران حکومت قاجاریان تاریخ را به همراه خود آورده است. ساخت این بنای باشکوه اسلامی به دستور حجت الاسلام حاج سید باقر شفتی انجام شد. این فرد یکی از علمای بزرگ امامیه بود که در زمان محمد شاه قاجار دستور ساخت این بنا را داد.
داستان ساخت این بنا توسط این عالم شنیدنی است. این عالم زندگی ساده‌ای داشته، اما در زمان قطحی بزرگ یک کار خیر انجام می‌دهد و گفته می‌شود به یک سگ و توله‌هایش کمک می‌کند. خداوند به همین خاطر او را مورد رحمت خود قرار داده و برکت را وارد زندگی او می‌کند. در این زمان حاج سید شفتی با یک تاجر آشنا می‌شود و با او وارد معامله پارچه شده که از این معامله سود بسیار زیادی نصیب حاج آقا می‌شود. با همین پول هنگفت او توانست این مسجد با شکوه را بنا کند تا امروز ما از دیدن معماری آن لذت ببریم.
پلان مسجد سید اصفهان
مسجد سید دارای 3 ایوان شامل ایوان جنوبی، شرقی و غربی است. ایوان جنوبی زیر گنبد و در جلوی شبستان است. ایوان‌های غربی و شرقی این مسجد در جلوی شبستان زمستانی واقع شده‌اند. ظرافت هنرهای خاص دوره قاجار را در این ایوان‌ها مشاهده خواهید کرد. البته در این ایوان‌ها حجره‌هایی ساخته شده که طلاب دینی از آن استفاده می‌کردند.
در قسمت شمالی شرقی مسجد سید با مقبره خود حجت الاسلام رو به رو می‌شوید. رواقی در جلوی آن قرار دارد که با تزئینات زیبایی از کاشی‌کاری و گچ‌بری مزین شده است. در ورودی اصلی این مسجد دری بزرگ را مشاهده می‌کنید که در دو طرف آن سکوهایی با سنگ پارسی قرار دارند. بر روی اینها تزئینات و کاشی‌کاری‌های 7 رنگ و گل و بوته خیره کننده هستند.
مسجد سید تزئینات بسیار زیبا و فوق العاده‌ای دارد. کاشی‌کاری‌ها و گچ‌بری‌های ظریف و بی‌نظیر مسجد توسط استادکاران ماهری انجام شده که بر روی تعدادی از آنها با خط ثلث آیات قرآن نوشته شده است. ناگفته نماند که طرح‌ها و هنرهای زیبایی را می‌توانید بر روی دهلیزها، سردرها، بقعه حجت الاسلام، شبستان‌ها و .. مشاهده کنید که بی‌نظیر هستند.
پلان بنای مسجد به صورت مستطیل است. این مسجد تقریبا 8 هزار متر مربع وسعت دارد که دارای بخش‌هایی مانند سردر، صحن، ایوان، گنبدها، شبستان، رواق و غرفه‌ها، حجره‌ها، کتیبه‌ها، گلدسته معظم، دو چهلستون، چهار مهتابی، دهلیزها و .. می‌شود. مسجد سید از 4 جهت به بیرون راه پیدا می‌کند. صحن این مسجد باغرفه‌ها و ایوان‌ها در ارتباط است. در میان این صحن یک حوض قرار دارد. در ضلع جنوبی صحن ایوان اصلی و پشت آن شبستان‌ها و گنبد را خواهید دید. چهل ستون مسجد یا همان تالار تدریس حجت الاسلام شفقی نیز از اهمیت زیادی در این مسجد برخوردار است. گفته می‌شود که در ساخت این بنا از کاخ چهل ستون الگوپردازی شده که فقط 9 ستون در آن استفاده شده است. این ستون‌ها چوبی بوده و درها و پنجره‌های ارسی زیبایی دارند.
کتیبه های مسجد سید اصفهان
در این مسجد کتیبه‌های زیادی وجود دارد که هر کدام بیانگر تاریخ هستند. این کتیبه‌های تاریخی و زیبا بر بالای سردرهای مسجد آویزان شده‌اند که بر زیبایی مسجد افزوده‌اند. کتیبه‌ای در بالای سردر شمالی مسجد قرار دارد که به خط ثلث نوشته شده است. آیات قرآن را بر روی این کتیبه مشاهده خواهید کرد که زیبایی خیره کننده آن زبانزد همه شده است.
کتیبه‌های دیگری بر بالای سردر جنوب غربی نصب شده است. این کتیبه‌ها توسط محمد باقر شیرازی نوشته شده‌اند. محمد باقر یکی از خوشنویسان بزرگ و البته معروف دوران قاجار است که کار خوشنویسی را انجام می‌داد. کتیبه ایروان غربی به خط ثلث سفید بر روی زمینه کاشی لاجوردی نوشته شده است. کتیبه سردر جنوب شرقی نیز در سال 1259 به نگارش در آمده که نوشته‌های زیبایی بر روی آن قرار دارد. به قسمت شمالی شرقی مسجد که بروید، آرامگاه حجت الاسلام را خواهید دید. به بالای ورودی بقعه نگاه کنید، متوجه نوشته‌ای می‌شوید که با خط ثلث تاریخ فوت مرحوم حجت الاسلام را نوشته است.
باید بدانید که این کتیبه‌ها کارهای هنری بسیار زیبایی هستند و زیبایی این مسجد را چند برابر کرده‌اند. این کتیبه‌ها سندهای تاریخی ما محسوب می‌شوند. منظور این است که دوره‌های مختلف تاریخی و البته سال ساخت این مسجد را بیان می‌کنند. به طور کل اسد الله رجالی، فضائلی، کهرنگی، جواد علی کربلایی و محمد باقر شریف شرامیان از جمله نویسندگان این کتیبه‌ها بودند.
وقفنامه مسجد سید اصفهان
یکی از چیزهایی که درباره مسجد سید اصفهان باید بدانید این است که این مکان از جمله مساجد وقفی شهر به شمار می‌آید. اما متاسفانه نسخه اصل وقف موجود نیست. سه رونوشت از وقفنامه باقی مانده که تصویر آنها در اداره اوقاف اصفهان نگهداری می‌شود. این رونوشت‌ها با خط‌های بسیار زیبایی نوشته شده‌اند.
چیزی که درباره این رونوشت‌ها اهمیت پیدا می‌کند این است که متن هر سه رو نوشت مشابه بوده و شبیه یکدیگر هستند. حجت الاسلام حاج سید مهدی شفتی نواده سید باقر است. او یکی از نسخه‌ها را که دارای جلد چرمی است در دست دارد. این نسخه 18 برگ و 35 صفحه داشته که گفته می‌شود به خط نسخ حسین طباطبایی نوشته شده است. اشعاری در مدح سید در ابتدا و انتهای این نسخه خطی قدیمی خواهید دید. این مسجد طی 11 سال و 4 مرحله وقف شده است.
مسجد سید اصفهان کجاست؟
مسجد سید اصفهان در محله بید آباد قرار دارد و با رفتن به خیابان سید می‌توانیم به راحتی به مسجد برسیم. در صورتی که در شهر اصفهان زندگی می‌کنید با استفاده از اتوبوس‌ها در هر کجای شهر که باشید می‌توانید در مدت زمان کوتاهی به مسجد برسید. اما اگر ساکن اصفهان نیستید با قطار، هواپیما و تاکسی به اصفهان سفر کنید و از زیبایی‌های تاریخی جذاب این مسجد دیدن کنید.
پیشنهاد میکنیم برای اقامت خود هتل عباسی اصفهان را انتخاب کنید. این هتل در فاصله 3/3 کیلومتری و در بازه زمانی 9 دقیقه‌ای از این مسجد قرار دارد.
