موزه عصر آهن یکی از مهیج‌ترین جاهای دیدنی تبریز است که در مکانی نیمه تاریک و ترسناک مجموعه‌ای از اسکلت‌های گاما را به نمایش می‌گذارد. این اسکلت‌ها مربوط به افرادی ثروتمند بوده که به همراه وسایلی ارزشمند و گران‌بها دفن شده‌اند. با ما همراه شوید تا کمی بیشتر درباره پیشینه تاریخی این مکان شگفت‌انگیز بدانید.
تاریخچه موزه عصر آهن
در زمان انجام عملیات خاکبرداری در نزدیکی مسجد کبود شهر تبریز در سال 1376 مجموعه‌ای از گورهای دسته جمعی کشف شد که قدمت بسیار زیادی داشتند. این گورها شامل اجسادی می‌شدند که به صورت جنینی دفن شده و ظروف سفالی و اشیای زینتی در کنار آنها وجود داشت. این آثار کشف شده متعلق به دوران زندیه، قاجاریه، تیموری و ایلخانی بودند. در کنار کودکان دفن شده در این گورستان اسباب بازی، در کنار مردان وسایل جنگی و در کنار زنان جواهرات مشاهده می‌شود. همچنین باید اشاره کرد که نوع و میزان آثار دفن شده در کنار اجساد نشان دهنده اختلاف طبقاتی آنها است. باید گفت که مدت‌ها عملیات حفاری در این منطقه ادامه یافت و تمامی گورها و آثار از زیر خاک بیرون آورده شدند.
این عملیات کشف و جست‌وجو برای مدت‌ها ادامه یافت تا اینکه در سال 1385 دولت تصمیم گرفت تا این گورستان را به موزه تبدیل کند و آن را مکانی برای بازدید عموم قرار دهد. طبق بررسی‌های انجام شده بیشتر افرادی که در این گورستان دفن شده‌اند افراد جوانی بودند که در سن پایین مرده‌اند. نحوه خاکسپاری این افراد گویای این حقیقت است که آنها پیرو آیین مهرپرستی بوده‌اند.
مزایا و معایب موزه عصر آهن
- موزه عصر آهن یکی از موزه‌های بسیار جذاب کشور است که در کنار اینکه اطلاعات بسیار خوبی در اختیار علاقمندان قرار می‌دهد معیابی نیز دارد. این معایب شامل:
- ساخت و سازهای زیاد اطراف این بنا مخصوصا بناهای تجاری
- کمبود امکانات برای نگهداری از قبرها و آثار موجود در این موزه
- مسیردسترسی نامناسب است.
چرا به موزه عصر آهن سایت گفته می‌شود؟
باید بدانید که علت قرار دادن کلمه سایت در کنار موزه این است که در محوطه کاوش‌های باستان‌شناسی موزه‌هایی به شکل طبیعی وجود دارد. در این موزه‌ها آثار و وسایل کشف‌شده بدون هیچ تغییری به نمایش گذاشته شده‌اند. به همین دلیل کلمه سایت در کنار نام موزه قرار دارد.
معماری سایت موزه عصر آهن
یکی از جذابیت‌های این موزه معماری متفاوت آن است. موزه عصر آهن در یک مکان تپه مانند قرار دارد. این موضوع باعث شده تا گورها در سطوح مختلفی قرار بگیرند و اجساد در عمق‌های متفاوتی از هم دفن شوند. ساختمان این موزه دیوارهای ساده کاهگلی دارد و با راه‌پله‌های چوبی به بخش‌های مختلف منتهی می‌شود. درب کوچکی برای ورود به سایت قرار داده شده و بعد از آن می‌توان باجه بلیط فروشی را مشاهده کرد.
بنای موزه عصر آهن به شکل غاز است و از زمان کشف به همین صورت باقی مانده است. افراد بازدیدکننده از این مجموعه می‌بایست از روی پل‌های کوچکی که بالای گورها قرار دارند عبور کنند تا که به قبرها صدمه‌ای وارد نشود. همچنین باید گفت که موزه سایت چند متر پایین‌تر از سطح زمین قرار دارد و به علت قرارگیری در مسیر رودخانه مرطوب است. این رطوبت از طریق فن‌های موجود در سقف از بین برده می‌شود تا هیچ آسیبی به قبرها وارد نشود.
بخش‌های مختلف سایت موزه عصر آهن
دو بخش در این موزه وجود دارد که از طریق پل‌ها به هم وصل شده‌اند. اسکلت‌ها و گورها در بخش اول قرار دارند و بخش دوم متعلق به آثار و اشیا هستند.
آدرس و مسیر دستیابی به سایت موزه عصر آهن
سایت موزه عصر آهن در خیابان خاقانی، خیابان روشنایی، جنب پارکینگ کبود قرار دارد. دو مسیر دسترسی برای رفتن به موزه عصر آهن وجود دارد. برای اینکه به این موزه بروید می‌توانید از خط مترو و ماشین‌های شخصی و اتوبوس استفاده کنید. در مسیر اول خود را به خیابان خاقانی برسانید و وارد خیابان روشنایی شوید. در این خیابان مسجدی به نام ملارضا قرار دارد که کمی بالاتر از آن موزه را خواهید دید. در مسیر دوم از طریق میدان ساعت به خیابان امام خمینی بروید. از طریق این خیابان به مسجد کبود بروید و بعد خود را به خیابان روشنایی برسانید. موزه درست چند قدم بالاتر از خیابان روشنایی است.
مکان‌های دیدنی اطراف این موزه در تبریز
باید گفت که این موزه در نزدیکی چند جاذبه گردشگری دیگر قرار دارد که با بازدید از این مکان می‌توان سری به آنها نیز زد و از نزدیک این مکان‌ها را نیز مشاهده کرد. این مکان‌ها شامل مسجد کبود، موزه آذربایجان، عابرگذرتربیت، موزه حمام نوبر و موزه قاجار است.
