آرامگاه باباطاهر همدان

همدان، شهری تاریخی و زیبا در غرب ایران است که جاذبه‌های فرهنگی و گردشگری فراوانی دارد. یکی از برجسته‌ترین این جاذبه‌ها، آرامگاه بابا طاهر عریان، شاعر و عارف بزرگ ایرانی است. بابا طاهر به دلیل دوبیتی‌های ساده و دلنشین خود، شهرتی جهانی دارد و آرامگاهش به یکی از محبوب‌ترین مقاصد گردشگری همدان تبدیل شده است. ناگفته نماند، این اثر ارزشمند در 21 اردیبهشت ماه سال 1376 به عنوان آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. در این مقاله، به بررسی تاریخچه، معماری و جاذبه‌های مرتبط با آرامگاه باباطاهر عریان همدان پرداخته‌ایم.

تاریخچه آرامگاه باباطاهر همدان

باباطاهر یکی از شعرای برجسته دوران حکومت سلجوقیان است که آرامگاه او در شهر همدان، در میدانی به نام این شاعر بزرگ، یعنی میدان باباطاهر قرار دارد. باباطاهر به دلیل اینکه مسائل را به صورت بی‌پرده بیان می‎‌کرده، لقب «عریان» به آن اختصاص داده شده است. همان‎‌طور که گفته شد، آرامگاه این شاعر بزرگ در شمال شهر همدان و در میدان باباطاهر قرار دارد. 

آرامگاه بابا طاهر عریان از آن‌ جمله بناهایی است، که در طول تاریخ بارها مورد تعمیر و بازسازی قرار گرفته است. با توجه به اسنادی که برجای مانده، بنای آرامگاه در قرن ششم هجری قمری دارای یک برج به شکل هشت‌ضلعی بوده است. این برج با آجر ساخته شده که متاسفانه با گذشت زمان از بین رفته است. 

در زمان سلطنت پهلوی اول شهرداری وقت تصمیم به احداث یک ساختمان جدید به عنوان آرامگاه باباطاهر گرفت. این تصمیم اجرا شد، ولی به دلایلی به اتمام نرسید. جالب است بدانید، زمانی‌ که مشغول بازسازی آرامگاه بودند، یک لوح کاشی فیروزه‌ای رنگ که آیات قرآن به صورت برجسته و با خط کوفی روی آن حک شده بود، پیدا شد. اگر به موزه ایران باستان سری بزنید، این لوح را در آن مکان خواهید دید. عملیات بازسازی که در دوران پهلوی اول نیمه‌کاره ماند، در سال 1329 دوباره از سر گرفته و به اتمام رسید.

معماری آرامگاه بابا طاهر عریان

مهندسان طراح آرامگاه باباطاهر همدان، ساختمان اصلی آن را در ابعاد 10 در 10 طراحی کرده‌اند که توسط منشور‌ها پوشانده شده است. آرامگاه روی تپه‌ای ساخته شده که ارتفاع قاعده ساختمان آن از بالاترین سطح تپه حدود 30 متر و از سطح خیابان حدود 35 متر است. سنگ سفید و البته مرغوب در نمای آرامگاه به‌کار رفته و جلوه‌ای زیبا به آن بخشیده است. 

با ورود به ساختمان، 8 ستون گرانیتی خواهید دید البته؛ از گرانیت تراشیده شده در سنگ مزار، کف آرامگاه و پله‌ها هم استفاده شده است. مهندسان طراح برای آن‌که از استحکام و مقاومت بالای عمارت مطمئن شوند، کلاف‌هایی از بتون در قسمت داخل ساختمان استفاده کرده‌اند. همچنین، پی‌سازی ساختمان را با سنگ، آهک و عایق‌کاری انجام داده‌اند ضمن این‌که؛ استخوان‌بندی آرامگاه هم با آجر انجام شده است. 

اگر به دیواره‌های آرامگاه باباطاهر نگاه کنید، مثلث‌های متساوی‌الساقین را خواهید دید که نگاهتان را بی‌اراده به سمت آسمان می‌برد. اینجا است که می‌توان به ذوق و هنر معماران این بنای ارزشمند که درواقع بیان‌کننده مفهوم عروج است، پی برد. 

از نکات جالب در مورد معماری بنا، تیز بودن زاویه‌های دیواره‌ها است. این تیزی باعث می‌شود، تماشاگر حس کند، دیواره‌ها بسیار بلند و مساحت ساختمان کوچک به نظر می‎رسد البته؛ این فقط یک حس است، و آن هم نشات‌گرفته از خلاقیت معمار در طراحی قسمت‌های تشکیل‌دهنده ساختمان است.

آرامگاه باباطاهر کجاست؟

برای رفتن به آرامگاه باباطاهر کافی است، ابتدا به بلوار فلسطین و پس از با عبور از بلوار نیروی انتظامی و بلوار ستار ابراهیمی، به میدان باباطاهر بروید. بد نیست بدانید، در فاصله نزدیکی از مقبره باباطاهر دیگر جاذبه های گردشگری همدان  مانند: گنبد علویان، امامزاده عبدالله، موزه هگمتانه و آرامگاه ابوعلی سینا هم قرار دارد و می‌توانید به بازدید و تماشای هر کدام از این آثار ارزشمند تاریخی هم بپردازید.

چه هتل هایی در نزدیکی آرامگاه باباطاهر برای اقامت وجود دارد؟

اگر تصمیم گرفته‌‎اید به همدان سفر کنید و سری هم به آرامگاه باباطاهر بزنید، خوب است با 6 هتلی که در نزدیکی آرامگاه قرار دارد، آشنا شوید

• هتل باباطاهر: نزدیک‌ترین هتل به آرامگاه، هتل بابا طاهر همدان، نام دارد که دقیقا در ضلع شرقی آرامگاه واقع شده است. هتل، اتاق و سوئیت‎های مجهزی دارد که با اقامت در هرکدام، تجربه‎‌ای به‌‎یادماندنی برایتان رقم می‌زند. به یاد داشته باشید، باتوجه به 5 ستاره بودن هتل باباطاهر، امکانات و خدمات رفاهی خوبی در اختیارتان قرار خواهد گرفت که می‎توانید از آن‌ها استفاده کنید و لذت ببرید.

• هتل خاتم همدان: هتل خاتم همدان، هتلی 3 ستاره است و در فاصله 1.5 کیلومتری از آرامگاه قرار دارد. پیاده از این جاذبه تاریخی تا هتل تنها 3 دقیقه فاصله است. این هتل نسبت به ستاره‌هایی که دارد جزو هتل‌های خوب و قابل قبول همدان محسوب می‎‌شود. 
• هتل پارسیان بوعلی همدان: این هتل 4 ستاره کمی دورتر از دو هتل قبلی است و فاصله آن از لحاظ زمانی با آرامگاه باباطاهر حدود 9 دقیقه است. از هتل تا آرامگاه باید مسیر 4.43 کیلومتری را طی کنید. ساختمان مرکزی هتل پارسیان بوعلی با دو باغ زیبا احاطه گردیده و در مجموع دارای ۳۶ باب اتاق لوکس و مجهز به تمامی امکانات رفاهی است.
• هتل بین المللی امیران 1 همدان: یکی دیگر از هتل‌هایی که فاصله زیادی با آرامگاه باباطاهر همدان ندارد، هتل بین المللی امیران است. این هتل فقط 10 دقیقه با آرامگاه فاصله دارد و باید مسیر 5.97 کیلومتری را برای رسیدن به آرامگاه باباطاهر طی کنید. این هتل 4 ستاره، اتاق و سوئیت‌های زیبا با امکانات رفاهی خوب دارد و از نظر موقعیت جغرافیایی از یک سو مشرف به منظره زیبای کوه الوند و از سوی دیگر مشرف به چشم انداز گسترده همدان است
• هتل پارسیان همدان: در فاصله 6 کیلومتری از آرامگاه باباطاهر هتل پارسیان همدان قرار دارد. از لحاظ زمانی هم 12 دقیقه بین هتل و آرامگاه فاصله است. این هتل در میدان قائم و در بلوار ارم این شهر ساخته شده و با امکانات مدرن و پرسنل مجربی که دارد، آماده پذیرایی از گردشگران و میهمانان عزیز است.

لازم به ذکر است، شما می‎توانید از طریق سایت رزرو آنلاین هتل رهی نو، لیست هتل‎ های همدان را بررسی کرده و با توجه به قیمت و امکانات آن‌ها، هتل و اتاق مدنظرتان را با بیشترین تخفیف رزرو کنید.

جاذبه های گردشگری اطراف آرامگاه بابا طاهر عریان

از جمله جاهای دیدنی همدان که به آرامگاه باباطاهر نزدیک است، می‌توان به گنبد علویان، امامزاده عبدالله، موزه هگمتانه همدان و آرامگاه بوعلی سینا اشاره کرد که نهایتا با پیمودن مسافتی کمتر از 10 دقیقه‌ به آن‌جا خواهید رسید. همچنین، موزه و سفره‌ خانه سنتی حمام قلعه، کلیسای گریگوری استپان، آرامگاه استر و مردخای و برج تاریخی قربان در فاصله‌ای بین 1 تا 3 کیلیومتری آرامگاه قرار دارند.

گفتنی است، محل آرامگاه باباطاهر تنها خانه ابدی وی نیست بلکه؛ بزرگان دیگری مانند: محمد ابن‌عبدالعزیز، ابوالفتح اسعد، میرزا علی نقی کوثر و مفتون همدانی از شاعران قرن ۱۴ نیز در جوار باباطاهر آرمیده اند.

معمار آرامگاه باباطاهر کیست؟

در سال 1345 یکی از مهندسان مشهور به نام مهندس هوشنگ سیحون، به همراه مهندس فروغی، طرح جدیدی از آرامگاه را ارائه دادند. بنابراین؛ از سال 1346 پروسه ساخت آرامگاه شروع و پس از 3 سال به اتمام رسید. همانطور که پیش‌تر هم به آن اشاره کرده‌ایم، آرامگاه باباطاهر در میدانی به نام ایشان که مستطیل‌شکل و فضای پیرامون آن سرسبز است، قرار دارد.

معماری زیبا و فوق‌العاده آن، نمونه‌ای از معماری معاصر است که کارشناسان آن را تلفیقی از معماری سده‌های هفتم و هشتم می‌دانند. احتمالا معمار و طراح اصلی این بنای باشکوه تاریخی فرهنگی کشورمان می‌خواهد به بیننده این حس را القا کند، آرامگاه باباطاهر همدان مکانی کوچک اما؛ امن برای دست‌یابی به آرامش ابدی است. اگر به پیرامون فضای داخلی قبر باباطاهر نگاه کنید، کتیبه‌هایی از جنس کاشی مشاهده خواهید کرد. این کتیبه‌ها در قسمت پایین مزار هم وجود دارد. 

درواقع 24 قطعه سنگ منقوش به 24 دو بیتی بوده که خود باباطاهر آن‌ها را سروده است. البته؛ علاوه‌بر این کتبیه‌ها، دو لوح برنجی هم در محوطه داخل آرامگاه وجود دارد که روی هر کدام نوشته‌هایی حک شده است.  یکی از لوح‌ها اسامی هیات موسس انجمن آثار ملی که در ساخت بنا دخالت داشته‌اند و در لوحه دوم اسم تعدادی از افرادی که در فضای آرامگاه باباطاهر به خاک سپرده‌ شده‌اند، نقش بسته است.

ساعت کاری آرامگاه باباطاهرعریان

ساعات بازدید آرامگاه باباطاهر همدان با توجه به فصول سال کمی متفاوت است. درواقع در شش ماه نخست سال درب‌ این جاذبه گردشگری تاریخی از ساعت 8:30 صبح تا 19:30 عصر برای بازدید گردشگران و مسافران باز است. همچنین، در 6 ماه دوم سال از ساعت 8:30 صبح تا 17:00 عصر می‌توان به تماشای آرامگاه رفت.

قیمت بلیط آرامگاه باباطاهر همدان برای بازدیدکنندگان ایرانی ۵۰۰۰ تومان و برای گردشگران خارجی ۵۰۰۰۰ تومان است. ​برای تهیه بلیط، می‌توانید به صورت حضوری از باجه موجود در محوطه آرامگاه اقدام کنید.

کلام آخر

آرامگاه بابا طاهر عریان نه تنها یک جاذبه تاریخی و فرهنگی مهم، بلکه نمادی از عرفان و ادب ایرانی است. بازدید از مقبره بابا طاهر علاوه بر آشنایی با معماری زیبای آن، فرصتی برای شناخت بهتر زندگی و آثار بابا طاهر نیز فراهم می‌کند. بنابراین اگر به همدان سفر کردید، بازدید از این مکان تاریخی و ادبی را در برنامه سفر خود قرار دهید.

سوالات متداول در مورد آرامگاه بابا طاهر عریان همدان

1. آرامگاه باباطاهر کجا است؟

آرامگاه باباطاهر عریان در میدان باباطاهر همدان قرار دارد.

2. آرامگاه بابا طاهر عریان محل دفن چه کسی است؟

این آرامگاه محل دفن یکی از مشهورترین شاعران دوبیتی‌سرای ایرانی است.

3. ساعت بازدید از آرامگاه بابا طاهر چه زمانی است؟

ساعت بازدید از این جاذبه در ۶ ماه اول سال از ساعت ۸:۳۰ تا ۱۹:۳۰ و در ۶ ماه دوم سال از ساعت ۸:۳۰ تا ۱۷ است.

4. معماری آرامگاه بابا طاهر عریان چگونه است؟

آرامگاه بابا طاهر دارای معماری زیبا و منحصربه‌فردی با گنبد فیروزه‌ای‌رنگ و هشت ستون اطراف آن است که به سبک معماری ایرانی طراحی شده است.