بازدید از باغ گیاه شناسی تهران
چرا باید به باغ گیاه شناسی ایران بروید؟
کمتر کسی است که بعد از چند روزِکاری سخت و پُر استرس و زندگی در میان خیابان ها، ماشین ها یا چهاردیواری ها دلش برای پناه بردن به دامن طبیعت لک نزند. مگر می شود آدم از اکسیژن تازهای که از نفس کشیدن در چمن زارها و دشتستان ها می‌تواند بگیرد چشم‌پوشی کند؟ لذّت معاشرت با گل ها و گیاهان زنده و با طراوت و تجربۀ زیبایی های طبیعی آشنا یا کمتر دیده شده روح هر کسی را جلا می دهد. هر جایی از کشور عزیزمان هم که بروید طبیعتِ منحصر به خودش را دارد. بیخود نیست که از طبیعت ایران به عنوان طبیعت چهارفصل یاد کرده اند. شمال و جنوب و شرق و غربش هر کدام جاذبه های طبیعی مخصوصی دارد که دیدن تمام این ها به صرف مقدار زیادی وقت و انرژی نیاز دارد.
در این میان، باغ گیاه شناسی ایران جایی است که شما می-توانید با صرف کمترین زمان و هزینه، مجموعه‌ای از زیبایی های طبیعی ایران و جهان را یک جا تجربه کنید. همچنین شما میتوانید انواع گیاهان زینتی یا وحشی وپوشش های گیاهی ای را که فقط در مناطق سرد و خشک، گرم یا معتدل وجود دارند از نزدیک ببینید و با انواع گیاهانی که در حال انقراض هستند آشنا شوید.
آدرس باغ گیاه شناسی ایران خیلی جای دوری نیست، به ویژه اگر ساکن تهران هستید به راحتی می‌بینید که در همین تهرانِ پُر از دود و دَم و ترافیک جایی هست که می توانید چند ساعتی را به همراه عزیزانتان از تنفس هوای پاک لذّت ببرید اگرچه برای کسانی که در شهرهای دیگر زندگی میکنند هم رفتن به باغ گیاه-شناسی ملّی ایران در تهران، می‌تواند تجربۀ بی نظیری باشد.
از باغ گیاه شناسی ایران چه می دانید؟
کلنگ اوّل تأسیس باغ گیاه شناسی ایران در سال های پیش از انقلاب زده شده است. در واقع بعد از این که بخشی از زمین‌های چیتگر واگذار شد، تصمیم میگیرند که از این منطقه برای ایجاد مکانی برای تحقیقات گیاه شناسی و فراهم آوردن انواع پوشش های گیاهی متنوع استفاده کنند. از سال 1348، کارشناسان ایرانی و بعضی همکاران غیرایرانی‌شان نقشۀ کامل این باغ را طراحی کردند. سال ها طول کشید تا بالاخره این باغ به بهره-برداری رسید.
حالا تنها چندسالی است که این باغ، بازدیدکننده می پذیرد و علاوه بر نقش علمی و تحقیقاتی جنبۀ گردشگری هم پیدا کرده است. باغ گیاه شناسی ملّی ایران با وسعت 145 هکتار در دامنۀ جنوبی رشته کوه البرز در زمین های چیتگر واقع در شمال غربی تهران قرار دارد. رویشگاه های متنوعی در این باغ ساخته شده است که هم رویشگاه های مربوط به ایران و هم رویشگاه های مهم جهان را دربر می گیرد. مجموعۀ بیمانند پوششهای گیاهی بومی و غیربومی که امکانات لازم برای پژوهشهای محققان و دانشمندان گیاه شناس را فراهم میکند.
در طراحی این باغ از باغ های ایرانی الهام گرفته شده است. از این رو، ابتدا یک میدان وسط باغ تعبیه شد و سپس چهار بلوار از چهار جهت آن کشیده شد. رویشگاه های ایرانی این باغ شامل رویشگاه های هیرکانی (جنگل های ناحیۀ خزر)، رویشگاه زاگرس، رویشگاه البرز جنوبی و رویشگاه ایرانی تورانی است. همچنین گل‌خانۀ شبیه سازی شدۀ مناطق جنوبی ایران، باغ پیازهای ایرانی، باغ میوه های بومی از دیگر قسمت-های دیدنی باغ گیاه شناسی هستند.
از رویشگاه های جهانی این باغ هم می‌توان به رویشگاه اروپا، چمن زارهای آمریکا، رویشگاه قفقاز، رویشگاه های هیمالیا، رویش-گاه چین و ژاپن اشاره کرد. همان طور که گفته شد، باغ گیاه-شناسی ایران از نظر علمی اهمیت فراوانی دارد. این باغ در کل خاورمیانه بی‌نظیر است. بسیاری از گونه های گیاهی در حال انقراض در این باغ پرورش داده می‌شوند.در واقع باغ گیاه-شناسی ملی ایران به عنوان ذخیرۀ ژنتیکی گیاهان رو به انقراض عمل می کند. هر کس هم که علاقهمند به پرورش و نگهداری گونه ها باشد، می تواند با راهنمایی کارشناسان باغ، با قیمت مناسب بذر تهیه کند و در حفظ گیاهان کمیاب سهیم باشد.
در باغ گیاه شناسی تهران کلکسیون های موضوعی از گیاهان وجود دارد که بسیار برای کارهای تحقیقاتی پژوهش گران مناسب است و به علاقه-مندان در شناخت بیشتر گونه های گیاهی کمک می کند. همچنین در بخش گیاهان دارویی و صنعتی، گیاهانی که در زمینه های سلامت و دارو نقش مؤثری دارند نگهداری و معرفی می شوند. بخش قطعات آموزشی، نمایشی و همین طور باغِ صخره ای و گیاهان زینتی هم از دیگر قسمت های مهم و جذّاب باغ گیاه شناسی ملّی است. در باغ، بخشی هم به نام نگارخانۀ تصاویر باغ گردآوری شده است که شامل تصاویری از همۀ چشم‌اندازهای گوناگون در فصول چهارگانۀ سال و بخش های متنوع باغ گیاه شناسی است.
تحقیق در مورد روش های تکثیر گونه ها و ارزش هر گونه و زمانی که برای رشد صرف میکند، از جمله کارهایی است که پژوهش گران در بخش تحقیقاتی این باغ مشغول به آن اند. باغ گیاه شناسی در عرض جغرافیایی 35 درجه و 41 دقیقۀ شمالی و طول 51 درجه و 19 دقیقه شرقی قرار گرفته است. ارتفاع آن 1320 متر از سطح دریاست. جالب است بدانید در این باغ سه کوه که نمایندۀ کوه-های زاگرس، البرز و هیمالیا هستند، 6 دریاچه و دو رودخانه ایجاد کرده‌اند. دو آبشار مصنوعی هم که از وسط صخره ها عبور میکنند منظرۀ دل انگیزی را نمایش می دهند.
در باغ ملی گیاه شناسی موزۀ گیاهان خشک وجود دارد که اصطلاحا به آن هرباریوم می گویند. بله، شاید خیلی برایتان عجیب باشد که گیاهان هم موزه داشته باشند اما همان طور که مثلا در موزۀ حیوانات سر و بدن حیوانات مُرده را به شیوه های مخصوصی نگهداری می کنند، در این موزه هم دانه ها و گیاهان خشک شده‌ای وجود دارند و می‌توان از آن ها بازدید کرد. همچنین جدیدترین کاری که در باغ موزه ملی گیاه شناسی تهران انجام شده است، اضافه شدن موزه حشرات است. انواع حشرات خشک شده در این موزه وجود دارند که از نظر علم حشره شناسی بسیار اهمیت دارد. اگرچه که شاید خیلی از شما رابطۀ چندان خوبی با حشرات نداشته باشید!
بگذارید با هم به بعضی از قسمت های باغ گیاهشناسی ایران سرک بکشیم!
بخش های مختلف و دیدنی باغ گیاه شناسی تهران
رویشگاه هیرکانی در باغ گیاه شناسی تهران
از اولین بخش هایی که در باغ گیاه شناسی ساخته شده، رویشگاه هیرکانی است. ایجاد این مجموعۀ گیاهی از سال 1351 شروع شد. انواع گیاهان علفی و چوبی مناطق جلگهای و حتی ارتفاعات جنگلی خزر در این جا جمع آوری شده و نگهداری می‌شوند. شرایط آب و هوایی شمال ایران به خوبی در این بخش شبیه سازی شده است. جالب است بدانید خاک این منطقه همان خاک حاصلخیزی است که از شمال کشور آورده شده است و با ایجاد یک دریاچه، حال و هوای نواحی جلگهای به این منطقه نفوذ کرده است. حتّی کلبه-هایی با سقف شیب دار شبیه کلبه ها و خانه های شمالی ساخته شده است تا فضا چیزی از جنگل‌های شمال کم نداشته باشد.
حالا وقتی به این قسمت باغ می روید خاطرات سفر به شمال را به یاد میآورید و کلی احساسات نوستالژیکتان بیدار می شود.
طبق یک آماربرداری که در سال 1301 انجام شده است، در این مجموعۀ رویشی 64 گونۀ درختی و درختچهای از 29 تیرۀ گیاهی وجود دارد. تعدادی از درخت ها از قبیل راش و بارانک در این باغ هستند که هنوز به سن بذردهی نرسیده اند و قابلیت تکثیر ندارند. پوشش گیاه انبوه این منطقه به خاطر گونه‌های گیاهی‌ای است که به طور مرتب از طبیعت و جنگل‌های شمالی چون رشت ، به این بخش از باغ آورده شده است.
رویشگاه زاگرس در باغ گیاه شناسی تهران
اگر هیچ وقت نتوانسته‌اید از کوه های زاگرس دیدن کنید، در این قسمت باغ گیاه شناسی ایران که عملیات احداثش در سال 1367 شروع شده است، میتوانید حال و هوای آن منطقه را احساس کنید. این بخش که 3 هکتار از باغ را شامل می شود، به شکل تپه های ماهور است و حداکثر تا ده متر ارتفاع دارد. مجموعۀ رویشی زاگرس 42 گونۀ درختی و 30 گونۀ علفیِ منطقۀ زاگرس را شامل میشود. اصلی ترین گونه های گیاهی این بخش درختان بلوط است و همچنین دیدن پوشش گیاهان زرشک و زغال اخته هم شما را ذوق زده خواهد کرد.
رویشگاه البرز در باغ گیاه شناسی تهران
از دامنۀ جنوبی کوه های البرز مرکزی بیش تر از 240 گونۀ گیاهی جمع آوری و در این قسمتِ باغ گیاهشناسی ایران کاشته شده است. از این مقدار 235 گونه با شرایط محیطی وفق پیدا کرده اند. در این منطقه آبشار، چشمه و نهر و آبگیر و ... ساخته شده است تا کاملا از نظر شرایط محیطی برای رشد و تولید گیاهان مخصوصِ مناطق دامنه های البرز مناسب باشد. از جمله زیباترین و غنی ترین قسمتهای باغ گیاه شناسی که حتما باید ببینید همین قسمت است. انتقال گیاهان به این منطقه 4 سال یعنی از سال 1383 تا سال 1387 طول کشیده است.
رویشگاه ایرانی تورانی در باغ گیاه شناسی تهران
بخش بزرگی از کشور شامل این نوع پوشش گیاهی می شود؛ از کوه-های شمالی خراسان تا مناطق سیستان و از طرف غرب هم قسمت های شمال غربی و بخش های غربی رشته کوه زاگرس. در این منطقه از باغ گیاه شناسی ایران 23 گونه نگهداری می شود و یک دریاچۀ آب شور هم وجود دارد.
گل‌خانه جنوب ایران در باغ گیاه شناسی تهران
ساخت این گل خانه در سال 1388 تمام شد. این بخش سه قسمت دارد. قسمت اول: نهال های درخت مانگو. قسمت دوم: که از نظر ارتفاع از دو قسمت دیگر بلندتر و نورگیرتر هم هست، شامل گون های درختی جنوب ایران مثل نخل، کهور و شیشم و ... می-شود. قسمت سوم: 3 باغچه است برای گیاهانی مثل نیلوفر درختی و درمان عقرب. این بخش از باغ گیاه شناسی هم به خصوص برای آن ها که نمیتوانند برای مسافرت به مناطق جنوبی هزینه کنند یا وقت کافی ندارند می تواند جالب توجه باشد.
رویشگاه های اروپا،آمریکا، قفقاز، هیمالیا و چین و ژاپن در باغ گیاه شناسی تهران
در بخش رویشگاه های جهانی، شما با پوششهای گیاهی مهم اقصی نقاط جهان که شاید هیچ گاه فرصت دیدنشان را پیدا نکنید آشنا می شوید. در قسمت رویش گاه چین و ژاپن گیاهی مثل بامبو را می-بینید و با پل و آلاچیقی که به سبک شرق دور ساخته شده اند روبرو می شوید. آبشارهای کوچکی هم در این بخش ساخته شده است که منظره را دیدنی تر کرده است. در بخش رویشگاه اروپایی مهمان سرسبزی پوشش های گیاهی مدیترانه ای می شوید که با انواع گل ها و گیاهان این منطقه زینت داده شده است و در بخش رویشی آمریکا جنگل های شمال آمریکا و گیاهان جنوب آمریکا را خواهید دید. تماشای آبشارهای مصنوعی این قسمت هم برای شما فرح بخش خواهند بود.
دسترسی و ساعت کار باغ گیاه شناسی تهران
چه طور به باغ گیاه شناسی برویم؟
همان طور که گفتیم آدرس باغ گیاه شناسی ایران در شمال غربی تهران است. اگر ماشین شخصی دارید کافی است از سمت اتوبان تهران – کرج بروید. بعد از اینکه دریاچه چیتگر را رد کردید می رسید به خروجی پیکان شهر. از آنجا به شهرک سرو آزاد می روید و بعدش هم خیابان شهید گودرزی ( خیابان هشتم غربی) شما را می برد به بلوار باغ گیاه شناسی ملی ایران.
اگر هم دلتان می خواهد برای اثبات طبیعت دوستیتان از وسایل نقلیۀ عمومی استفاده کنید، می توانید سوار مترو ایران خودرو شوید، به شهرک سرو آزاد و خیابان شهید گودرزی بروید و به باغ ملی گیاه شناسی ایران بروید تا اوقات خوشی را برای خودتان رقم بزنید. در ادامه نقشۀ باغ گیاه شناسی را می-بینید.
قبل از رفتن به باغ گیاه شناسی ایران حواسمان به چه چیزهایی باشد؟
- سعی کنید قبل از رفتن به باغ گیاه شناسی با مسولان باغ تماس بگیرید و اطلاعات کافی را کسب کنید. حتما در مورد تخفیف هایی که به مناسبت های مختلف داده میشود بپرسید.
- شما از طریق این شماره‌ها : 44787297 و 44787595 میتوانید با باغ گیاه شناسی ایران ارتباط برقرار کنید. همچنین برای هماهنگی در زمینه برگزاری مناسبت ها و مراسم مختلف در باغ گیاه شناسی لازم است با شمارۀ روابط عمومی باغ 44787290 تماس بگیرید.
- بلیط ورود به باغ ملی گیاه شناسی را به صورت آنلاین تهیه کنید. در حال حاضر مبلغ بلیط به ازای هر نفر 15 هزار تومان است که در زمان‌های خاص شامل تخفیف هم میشود.
- به ساعت دایر بودن باغ توجه کنید. شما فقط از ساعت 9 صبح الی 17 عصر فرصت دارید به باغ بروید.
- لباس مناسب فصل بپوشید و ترجیحا یک دست لباس گرم همراهتان ببرید.
- همراه داشتن یک لقمه ی کوچک و یک بطری آب معدنی به شما کمک میکند تا بتوانید با انرژی از تمام باغ دیدن کنید اما یادتان باشد که به هیچ‌وجه اجازه ندارید در باغ گیاه شناسی بساط پیک نیک پهن کنید.
- دفترچه و خودکار برای یادداشت نکات جذاب فراموشتان نشود و این که تا می توانید از دیدنی های زیبای باغ عکس بگیرید.
- کفش پیاده روی مناسب بپوشید و لباس راحت به تن کنید چون قرار است حسابی بگردید.
- از مسیرهای مشخص شده توسط راهنماها بروید، هر سؤالی داشتید از آن ها بپرسید و تابلوهای راهنما را به دقت بخوانید.
- وسط یک تفریح فرهنگی سیگار کشیدن را فراموش کنید.
حرف آخر
لذت بردن از مواهب گوناگونی که در طبیعت وجود دارد روحیۀ انسان را عوض می کند و باعث شادی و نشاطش می شود. از طرفی شناخت این سفرۀ وسیع نعمت باعث می شود که در مراقبت و نگهداری از آن کوشاتر باشیم. باغ گیاه شناسی ایران مکانی بسیار زیبا و دارای تنوع طبیعی از اقصی نقاط کشور و جهان است. با توجه به این که این باغ جزء ده باغ برتر دنیاست و کاملا در دسترس است، پیشنهاد میکنم که دیدنش را از دست ندهید البته شاید با دیدن تصاویر آن زیاد جذب نشده باشید اما برای من نویسنده که تجربه بازدید از این باغ را داشته ام این تصاویر به هیچ وجه بازگو کننده زیبایی های این باغ نیست.
در پایان خاطرات خوشی را در باغ گیاه شناسی ایران برای شما آرزومندیم.
