اطلاعات مفید در مورد پل ورسک
پل ورسک که از بزرگ‌ترین پل‌های راه‌آهن کشور است در ارتفاعات روستای ورسک قرار دارد. این پل به دلایل زیادی خاص و ویژه شده است. در رابطه با نامگذاری پل ورسک، نقل‌قول‌های متعددی وجود دارد، برخی معتقدند دلیل نامگذاری این پل، وجود نوعی پوشش گیاهی انبوه به نام "ورس" در اطراف آن است و برخی نیز دلیل نامگذاری را حضور مهندسی اهل بوهم می‌دانند با نام "شرووسک" که به دلیل سخت بودن تلفظ نامش، اهالی محلی او را ورسک صدا می‌زدند. نامی که روی پل باقی ماند و ماندگار شد. البته هیج سند معتبری وجود ندارد که حقیقی بودن این نقل قول‌ها را اثبات کند اما در هر صورت اهمیت پل ورسک به اندازه‌ای است که روستای عباس‌آباد که در مجاورت این پل قرار دارد نیز بعد از مدتی به روستای ورسک مشهور شد.
آدرس و سازنده پل ورسک
ورسک در فاصله‌ی 45 کیلومتری بخش جنوبی شهرستان زیرآب، 85 کیلومتری شهرستان قائم‌شهر، در محور فیروزکوه و در مسیر راه‌آهن شمال کشور، درست روی دره ورسک (عباس‌آباد) در مسیر راه‌آهن سراسری شمال - جنوب قرار دارد.
این پل که از شاهکارهای مهندسی به حساب می‌آید، بیش از 110متر ارتفاع و دهانه‌ای 66 متری دارد. ساخت پل ورسک توسط شرکتی دانمارکی به نام "کامیساکس"به دستور رضاشاه در سال 1313 آغاز شد و در سال 1315 به پایان رسید و افتتاح شد. هم‌چنین هنگام افتتاح پل، شخص رضا شاه در شهرستان سوادکوه حضور داشته است.
بیشتر بخوانید: فاصله تهران تا سوادکوه؛ مسافت تهران سوادکوه با اتوبوس، قطار، هواپیما
قرار داد پل ورسک
1. در زمان ساخت، شرکت سازنده تعهدی 70ساله برای عملکرد پل داده است و اکنون یک دهه از این تضمین می‌گذرد. پل ورسک همچنان به عنوان خط ارتباطی راه‌آهن شمال ایران است و قطارهای مسافربری تهران-گرگان، تهران-ساری و هم‌چنین قطارهای باربری از آن می‌گذرند و بنا به گفته مدیرعامل راه‌آهن شمال کشور، هیچ‌گونه نگرانی‌ای بابت آسیب دیدگی در پل وجود ندارد.
2. هم‌چنین طبق قراردادی که با دانشگاه صنعتی شریف جهت سنجش مقاومت پل ورسک بسته شده است، سنسوری روی پل نصب شده که می‌تواند میزان ضربه‌های ناشی از تردد قطار روی پل را بررسی کند و در صورت بروز مشکل، به مرکز مانیتورینگ اطلاع بدهد.
3. هرساله با استفاده از ماشین‌آلات جدید، بازدید و بررسی‌هایی در بخش زیرین پل انجام می‌شود که بر اساس این بازدیدها، مصالح فرسوده حذف می‌شوند و مصالح مقاوم‌تر جایگزین می‌شوند. این نکته قابل توجه است که پل ورسک در اصطلاح مهندسی از ملات غیر مسلح ساخته شده است؛ یعنی در ساخت آن سیمان و آجر و شن شسته شده استفاده شده و هیچ آرماتوری در آن به کار نرفته است.
اقدامات نگهداری و مراقبت از پل را راه‌آهن شمال ایران به عهده دارد و تاکنون مشکلی برای این سازه‌ی تاریخی و با ارزش پیش نیامده است.
ویژگی های پل ورسک:
1. شیب تند مسیر از سمت کوهستان تا تونل گدوک یکی از از مشکلات مهم در هنگام ساخت پل ورسک بوده است که این شیب تند، حرکت قطار را برروی ریل تقریبا غیرممکن می‌کرد و همین مساله باعث شد که تیم مهندسی برای حل این مشکل، مسافتی نزدیک به 11کیلومتر پس از روستای ورسک را به صورت سه پله و روی دامنه کوه، احداث کنند. اکنون این مسیر سه پله به " سه خط طلا " مشهور است که این نامگذاری میزان ارزش و اهمیت آن را نشان می‌دهد، البته عده‌ای نیز معتقدند این نامگذاری به دلیل هزینه‌ای است که ایران بابت ساخت این پل پرداخته است؛ چرا که در ازای هر متر خط راه‌آهن یک‌ونیم گرم طلای خالص هزینه شده است.
2. علاوه بر شیب تند مسیر و سه خط طلا، دره‌ی ورسک هم یکی از مشکلات مهم در ساخت پل بود که این مشکل توسط شرکت کامیساکس با طراحی دهانه‌ای بزرگ برای پل، برطرف شد. هم‌چنین احداث تونلی در زیر رودخانه ورسک، پل را از آسیب دیدن در برابر طغیان‌های رودخانه در امان نگه داشته است. این مساله یکی از اقدامات هوشمندانه در ساخت پل ورسک بوده است که باعث شده قطار پس از چرخش در مسیر پیش روی خود به ارتفاع 100 متر بالاتر برود و سپس روی پل ورسک قرار بگیرد.
درخواست هیتلر برای تخریب پل
در زمان جنگ جهانی دوم، هیتلر از دولت ایران خواست که تمام پل‌ها و تونل‌های کشور را برای جلوگیری از کمک‌های نظامی و غذایی متفقین منفجر کند. نام پل ورسک نیز در این لیست قرار داشت که البته هیچ انفجاری در هیچ کجای ایران رخ نداد و پس از آن چرچیل نخست وزیر وقت انگلستان لقب " پل پیروزی " را به پل ورسک داد. به این ترتیب، در 23 تیرماه سال 1324 شمسی به پیشنهاد وزارت راه ایران نام این پل، به «پل پیروزی» تغییر کرد. امروزه پل ورسک علاوه بر اهمیت ویژه در صنعت حمل ونقل که مسیر مهمی برای عبور قطارهای مسافربری و باربری است، از جاذبه‌های گردشگری ایران نیز محسوب می‌شود. هم‌چنین نام پل ورسک در کتاب رکورد گینس در بخش پل‌های با ارتفاع بیش از ۶۱ متر به ثبت رسیده است.
مسیرهای بازدید از پل ورسک
مسیرهای مختلفی برای تماشای شکوه پل ورسک وجود دارد ، بهترین مسیر برای رسیدن به این منطقه از کشور محور فیروزکوه است. بعد از ورود به جاده‌ی دماوند و طی چندکیلومتر و گذر از جاجرود، رودهن و بومهن و عبور از شهر دماوند، به شهر فیروزکوه می‌رسید و بعد از گذر از میدان اصلی شهر فیروزکوه اگر در مسیری فرعی حرکت کنید، جاذبه‌های گردشگری‌ای مثل " چشمه گدوک "، " گردنه کدوک "و " آبشار شورآب " را خواهید دید. درست در قسمت بالای آبشار شورآب، ریل قطار و در آن‌سوی ریل، روستای شورآب دیده می‌شود که توسط کوه‌های بسیار زیبایی احاطه شده است. در دل این کوهها می‌توان سه ریل را که به شکل موازی قرار گرفته‌اند، مشاهده کرد، این سه ریل موازی همان سه خط طلایی مشهور پل ورسک است که پیش از این در ارتباط با آن صحبت کردیم. گردشگران پس از سه خط طلایی و عبور از تونل به ورسک خواهند رسید، عظمت ورسک و حضورش در میان کوهها و انبوه گیاهان، این پل را در تمام فصول سال زیبا و دیدنی کرده است. هم‌چنین، پل ورسک در مهرماه 1356 با شماره 1534 به ثبت ملی رسیده است.
