اطلاعات کامل برای بازدید از مدرسه حکیم نظامی آستارا
مدرسه حکیم نظامی آستارا قدیمی‌ترین مدرسه گیلان توسط عده‌ای از اهالی فرهیخته آستارا در سال 1287 ساخته شد. آستارا یکی از شهرهایی است که مردم آن به علم و فرهنگ، توجه زیادی دارند. از بدو ورودتان به این شهر متوجه تفاوت این ناحیه از ایران با سایر شهرستان‌ها خواهید شد؛ چرا که علاوه بر برخورد خونگرم اهالی این شهر، با افرادی سروکار خواهید داشت که سبک متفاوتی به درس و دانش نگاه می‌کنند.به همین خاطر این شهر مهد ظهور بزرگان تاریخی بوده که در ادامه برایتان خواهیم گفت. آمار بی‌سوادی در این شهر بسیار کم است. دیدنی های این شهر انقدر زیاد و برخی از آنها انقدر بکر هستند که بازدید از مکان های آن چند روز طول خواهد کشید. بهتر از پیش از سفر خود یکی از هتل های آستارا را رزرو کنید و دغدغه ای بابت اقامت خود نداشته باشید. با هر بودجه ای که برا صفر در نظر گرفته اید می توانید در اینشهر اقامت کنید و آستارا میزبان خوبی برای شما خواهد بود. از هتل بین المللی اسپیناس آستارا چهار ستاره گرفته تا کلبه هایی در جنگل های بکر آن همگی در اختیار و در حق انتخاب شما هستند.
-min.jpg)
تاریخچه مدرسه حکیم نظامی آستارا
قدمت مدرسه حکیم نظامی بندر آستارا به دوران قاجاریه برمی‌گردد. یعنی در آن زمان که حتی مثل امروز به علم و دانش توجه نمی‌شد در این شهر، عده‌ای فرهنگی دست به کار شده و این مدرسه را ساختند و حالا بعد از سال‌های دور و دراز و گذشت تقریبا یک قرن، همچنان پابرجا باقی مانده است این مدرسه از اولین مدارسی است که از دوران پهلوی، با رعایت سبک جدید مدرسه، از حالت مکتب خانه بیرون آمد. دیوارهای قدیمی موزه مدرسه تاریخی حکیم نظامی آستارا، هنوز رنگ علم را به خود می‌بیند. نیمکت‌های چوبی این مدرسه، همچنان تکیه گاه جوانان دبیرستانی است و زمین پر خاطره آن، گام شمار بزرگان تاریخ است از دیوارهای سبز و شومینه چدنی میان دیوار آن گرفته تا تخته سیاه روی دیوار که همچنان میزبان آدم‌ها هستند. ولی امروز این مدرسه را با نام یوسف مرحبا می‌شناسند. اما چه ربطی به یوسف مرحبا دارد؟ برایتان می‌گوییم.
یوسف مرحبا در سال 1329 در روستای ویرمونی آستارا به دنیا آمد. از همان ابتدا به کتاب و کتابخوانی علاقه‌مند بود. تحصیلات متوسطه یوسف در دبیرستان حکیم نظامی آستارا گذشت. پس از آن تحصیلات آکادمیک او در دانشگاه مشهد در رشته فقه و مبانی حقوق اسلامی در کمتر از چهار سال به پایان رسید. فعالیت‌های انقلابی او به خصوص که در زمان مرخصی تحصیلی به شهر خود می‌آمد و همراهش اعلامیه و عکس‌های امام بود، باعث شد که ساواک به او مشکوک شده و تحت تعقیب قرار بگیرد. تا آن موقع چندین بار مورد ترور قرار گرفت که ناموفق بودند. سپس در سال 54 به سربازی رفت و پس از گذراندن دوره خدمتش در شهر اردبیل، به تدریس قرآن و عربی پرداخت.
پس از انقلاب، یوسف در سپاه پاسداران به فعالیت پرداخت و همراه با سه برادرش سپاه ناحیه طوالش را نیز تاسیس کردند. در کنار فعالیت‌های نظامی که انجام می‌داد، به تدریس در مدرسه حکیم نظامی آستارا نیز مشغول بود. یوسف پس از بازگشت از جنگ ایران و عراق، رئیس دادگاه انقلاب شد که در یکی از همین جلساتی که از دفتر آموزش و پرورش به سمت دادگاه در حرکت بود، در ظهر یکی از روزهای پاییزی سال 60 مورد حمله مجاهدین خلق قرار گرفت و ترور شد. او دومین شهید شهر آستارا محسوب می‌شد. از آنجایی که یوسف در مدرسه حکیم نظامی بندر آستارا درس خوانده و پس از آن به تدریس در این مدرسه قدیمی، پرداخته بود، به پاس خدمت و فعالیتی که در این مدرسه به جای گذاشته بود، نام دبیرستان حکیم نظامی به نام معلم شهید یوسف مرحبا، تغییر کرد. معماری این بنای قدیمی که رنگ روزها و فصل‌های متفاوت را به خود دیده چگونه است؟
معماری و بنای موزه مدرسه حکیم نظامی آستارا
از بدو ورودتان یک ساختمان مستطیلی که بین دو باغچه کوچک قرار گرفته و با سقف شیروانی مانند که از چهار طرف با اسکلت چوبی و سفالی پوشیده شده است، سبک معماری این مدرسه را به رخ می‌کشاند. بام سفالی و در و پنجره‌های چوبی این مدرسه، معماری سنتی گیلانی را به نمایش گذاشته است. دیوارهای آجری و قرمز رنگ مدرسه، روزهای گرم و سرد بسیاری به خود دیده است. در مقابل این دیوارها سه جایگاه وجود دارد که با 6،7 پله به داخل ساختمان راه پیدا می‌کند. نمای شیشه‌ای ساختمان باعث می‌شود زمانی که در راهروی موزه مدرسه حکیم نظامی آستارا قرار می‌گیرید، با تابش نور از میان پنجره‌ها که از ابتدا تا انتهای ساختمان کشیده شده است، فضای قدیمی را روشن و دلپذیر کند.
از پله‌ها بالا رفته و وارد یک راهرو با سقف و کف و پنجره‌های چوبی میشویم. در سمت چپ نیمکت‌های چوبی قدیمی در کنار پنجره قرار داده شدند که به صورت نمادین گذاشته شده است. در سمت راست، راه‌های ورودی به کلاس مدرسه به چشم می‌خورد. وارد یکی از کلاس‌ها میشویم. اگر برای اولین بار است که به آستارا آمده اید و به تاریخ علاقه مند هستید، پیشنهاد میکنیم شب را در یکی از هتل های قیمت مناسب آستارا اقامت داشته باشید و حتما به این موزه سری بزنید. در موزه مدرسه تاریخی حکیم نظامی آستارا کلاس‌های پرخاطره با دیوارهای سبز رنگی که حکایت‌های بسیار برای گفتن دارد. نیمکت‌های چوبی که زمانی سه نفری رویشان می‌نشستند و حتی تا زیر میزها به سه قسمت مساوی تقسیم شده است تا شاگردهای کلاس سر تقسیم بندی جا با هم دعوایشان نشود! نیمکت‌هایی که آدم‌ها و داستان‌های زیادی را به خود دیده و شنیده است.
افراد مهمی که در مدرسه حکیم نظامی آستارا تحصیل کردند
افرادی همچون خسرو گلسرخی، روزنامه نگار، شاعر و نویسنده، شاگرد دیروز این مدرسه بود و آموزش متوسطه‌اش را در این مدرسه گذراند. گلسرخی از اعضای اصلی سازمان‌های چریکی فدایی خلق بود که در نهایت به دستور محمدرضا پهلوی تیرباران شد. شاگرد دیگر این مدرسه، دکتر حمید نطقی بود که پدر روابط عمومی نوین ایران نامیده شد و از بنیان‌گذاران نشریه وارلیق بود. عنوان "جایزه دکتر نطقی" جایزه علمی در سطح ملی و بین‌المللی است که برای تقدیر به کسانی‌که در راستای روابط عمومی و ارتباطات تلاش می‌کنند، اهدا می‌شود.
علاوه بر او، اکبر اکسیر از شاعران و طنزپردازان آن دوره آستارا، و پدر شعر فرانو پشت نیمکت‌های مدرسه حکیم نظامی آستارا نشسته بود. طی سال‌های 1309 تا 1311 نیز نیما یوشیج به تدریس در قدیمی‌ترین دبیرستان آستارا پرداخت و تخته سیاه کلاس درس، نگهدار یادگار و دست نوشته‌های نیما یوشیج شده است. شاید یکی از جذابیت‌های این مدرسه همین باشد که روزگاری نیما آموزگارش بوده است. اشرف آقا حریری نویسنده و محقق آستارایی از دیگر کسانی بود که در پشت نیمت‌های این مدرسه خاطره دارد. پس از آن در سال‌های ۱۳۴۱ تا۱۳۴۳ به عنوان دهمین مدیر این مدرسه به فعالیت پرداخت. در بین دیوارهای میانی بین کلاس و راهرو شومینه چدنی بزرگی قرار گرفته که با سوخت زغال سنگ کار می‌کند و فضای گرم روزهای گذشته را، گرم‌تر می‌کند. شومینه‌های بزرگی به رنگ مسی که رو به نیمکت ایستاده است. خوشبختانه اصالت بنا حفظ شده و با ثبت آن در آثار ملی و تبدیل به موزه فرهنگی، دیگر نگران تخریب این بنای قدیمی نخواهیم بود.
مهم ترین آثار تاریخی موجود در موزه مدرسه حکیم نظامی آستارا
در 24 اسفند 1384 این بنا در آثار ملی ثبت شد و توسط سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ترمیم آن انجام گرفت. مدرسه دارای 650 متر زیر بنا بوده و زمانی که این مدرسه تبدیل به موزه شد، دفتر قدیمی مدرسه، کتاب‌های آموزشی قدیمی، کارنامه‌های آن زمان، وسایل آزمایشگاهی، وسایل تکنولوژی قدیم که در آن زمان جزو پیشرفته‌ترین وسایل آموزشی محسوب می‌شد. دفتر انظباطی قدیم که به واسطه آن بچه‌ها را می‌ترساندند، روزنامه‌ها، اسناد و عکس‌های مربوط به روزگار قدیم این مدرسه که به دوران پهلوی برمی‌گردد، تلفن‌های قدیمی که آن زمان مورد استفاده قرار می‌گرفت، همه در موزه مدرسه حکیم نظامی آستارا قرار داده شده است.
در واقع اداره میراث فرهنگی با جداسازی موزه از دبیرستان حکیم نظامی آستارا که در حال حاضر با عنوان دبیرستان شهید مرحبا در حال فعالیت است، به حفظ این بنا کمک کرده است. قصد دارد در ادامه با راه‌اندازی کافه کتاب و موزه مردم شناسی در زیر زمین مدرسه، توسعه بیشتری به فضای موزه و مدرسه تاریخی حکیم نظامی آستارا دهد. پیشنهاد می‌کنم حتما سری به موزه حکیم نظامی بزنید چرا که با دیدن دست‌نوشته‌ها و اسناد قدیمی که از زمان پهلوی به جا مانده، فضای ذهنی‌تان نسبت به تاریخ این مدرسه تحت تاثیر قرار خواهد داد. برای بازدید از موزه به خصوص در ایام عید می‌توانید از ساعت 9 تا 16 بعدازظهر، به این موزه بروید.
مدرسه حکیم نظامی آستارا در بخش مرکز این شهر قرار گرفته است. با پیمودن مسیر بلوار بسیج، از میدان نماز و خیابان امام خمینی می‌گذرید تا به خیابان حکیم نظامی برسید. از آن‌جا برای رسیدن به موزه تابلوهای مختلف قرار داده شده تا شما را به مسیر موزه و مدرسه هدایت کند. روزی که به آستارا رفتید و از کوچه پس کوچه‌های آن گذر کردید و از دیدن سقف سفالی خانه‌ها و بناهای آن به وجد آمدید، پس از دیدن مکان های دیدنی و تفریحی آستارا مانند تالاب استیل، روستای دربند و گردنه حیران، سری بزنید به این مدرسه قدیمی. مدرسه حکیم نظامی بندر آستارا بیش از یک قرن سن دارد و پس از گذر از حیاط بزرگش، با ساختمان آجری قرمز رنگ آن عکس بیاندازید. با عکس‌هایی که در موزه مدرسه از زمان قدیم حکایت می‌کند، سفری به تاریخ، به زمان تدریس نیما یوشیج، روخوانی از کتاب توسط اکبر اکسیر و شیطنت‌های گلسرخی داشته باشید.
